1835 yılında erbilde doğan şair medrese eğitimi aldıkdan sonra, 23 yaşındayken Nakşibendi tarikatına katıldı ve müridi olduğu Şéx Taheyé Herîrî é Nakşibendî ‘ den ‘’mevlana’’ unvanı aldı.

İstanbul’a göç eden şair, Kelamî Dergâhı’ nın şeyhi oldu.
Sultan Abdülhamid tarafından Erbil ‘ e sürgün edilen şair, buradaki on yıllık mecburi iskanından sonra yine aynı padişah tarafından affedilince tekrar İstanbul’ a döndü.

1930 daki Menemen Olayları sırasında olaylara karıştığı iddiasıyla tutuklandı.
Bazı müridleri ve oğlu Şéx Alî’ yle birlikde idam cezasına çarptırıldılar.

Ve 96 yaşındaki şair Mevlevi 1931 ocak ayında vücüduna şırınga ile zehir enjekte edilerek idam edildi…

Xezelî Kurdî (Şéx Es’edé Erbîlî)

Şahî ke ruké xibteî xurşîdî sema bî
Aşiq dibî feryadresî lutfé Xuda bî

Ey şem’ é şebistané min ey nuré direxsan
Perwanesifet can bi cemalé tu feda bî

Mumkun nî ye esla ne le şahî ne le şadî
Zewqé ke le dergahé le rahé tu peya bî

Mecnûn im eger meyli beqayé nam û şan kim
Néxçîré diler besté bi zencîré fena bî

Bakî nî ye qurban ne le kufr û ne le îman
Dîwaneî zulfé tu ke sermest liqa bî

Naka bi dewayé hîkmeté Luqman tenezzul
Naxûş dîwçavet eger erbabé zeka bî

Sûfî bi temayé bax û beré cenneté Es’ ed
Haşa kî yibé ribx û cefa zewq û sefa bî…

Kürtçe Gazel

Şen kılasın ruhunu, gökteki güneş isen
Hakk’ın lütfu feryada yetişir aşık isen

Ey gecemin mumu, ey parıldayan ışık
Kılavuz gibi can ol, cemale feda isen

Mümkün değildir asla ne neşe ne de sevinç
Dergahta zikirde bir zevk almış insan isen

Ölümsüzlüğe meyledersem Mecnun olurum
Ki gönül avısın zincirle bağlanmış isen

Ölümsüz değildir kurban ne küfr ne imanda
Zülüf divanesisin sarhoş rastlaşır isen

Şimdi hikmet devasıyla inecek o Lokman
Fena ağaç kurdusun erbab-ı zeka isen

Sufi Es’ed cenneti bağının meyvesiyle
Cefa çekmek ne demek ki zevk sefa isen…