Kendini bilmek


Gençlerin aynada gördüklerinden daha fazlasını, ihtiyarlar bir tuğla parçasında görürler. (Mevlana)

Öncelikle şu kelimeyi yerine oturtalım.

İhtiyar:Yaşlı manasında kullanılsa da ıstılâhi, diğer bir manası: Seçmek, istek, arzu, razı olmak,irade. İhtiyar heyetini bilirsiniz muhtarın meclisi hükmünde. Yaşça genç olanlar da bu heyete girebilirler.

Evvela;

Gençlik biriktirme dönemidir, bilgi toplama dönemi. Bu dönemde bilgiler ezber bilgilerdir. Hazmedilmemiştir. Doğru olup olmaması değildir önemli olan hazmedilmesidir. Ben buna özgünleştirme diyorum. Özgün olan değerlidir.
Kuş ve koyun örneği çok güzel; Bediüzzaman’ın eserlerinden.
Kuş yavrusuna kusmuk verir, koyun ise süt.
Kuş yiyeceği kursağında taşır ve yavrusunun ağzına aynı olarak kusar. Koyun ise ot yer yavrusuna süt verir. Sütün ottan ne kadar değerli olduğu malum.
Yani koyun hazmettiği gıdayı verir. Gıda aslından farklılaşmıştır. Kuş ise aynını verir.
Gerçek alim kuş gibi değil koyun gibi olmalı.
Yani ezber kusmamalı, bilgileri işleyip,hazmedip değer katarak vermeli.

Şimdi konuya gireyim.

Ayna kendini göstermez , yani kendi cismi değildir yansıttığı. Haricidir. Gencin aynada gördüğü kendi yansımasıdır. Görüntü tek başına bir anlam ifade etmez, yorumlanmayan bilgi anlamsızdır.Yunus ne demişti hatırlayalım “İlim kendin bilmektir.” Heveslerin galeyanının şiddetli olduğu dönem olan gençlik dönemindeki bir insan pürüzsüz, parlak aynada gördüğü kendini ne kadar bilir?
İhtiyar ise ,ıstılahi manasını(Seçmek, istek, arzu, razı olmak,irade) anlayalım, yani olgunlaşmış kişi olarak anlayalım. Bu kişi kendini bilir.Kendini bilen ise zaten aynaya ihtiyaç duymaz. Tuğla parçası veya ayna onun kendini bilme noktasındaki halini etkilemez.

Saygılarımla.

Ahmet Bektaş