Halk Şiiri
Halkın duygu ve düşüncelerini
Günlük yaşamını,
Aşkını,
Aşk acısını,
Sevinci yalın ve
doğrudan dile getiren
bir şiir türüdür.

Halk şiiri yapmak için
Bazı temel unsurları ve yöntemleri bilmek gerekir.

İşte adım adım rehber:

1-Konuyu seçmek
Halk şiirleri genellikle
Toplumun ortak duygularına ve
Deneyimlerine dayanır

Konular şunlar olabilir:

Aşk:
İlk görüşte aşk
Ayrılık
Kavuşma
Doğa
Dağlar deniz
Kuşlar
Bahar

TOPLUMSAL OLAYLAR:

Göç
savaş
Haksızlık
Dini ve tasavvufu konular
Allaha duyulan sevgi
Manevi yolculuk

İpucu:
Halk şiirin de konu çok derin veya
karmaşık olmamalı
Herkesin anlayabileceği bir konu olmalı.

2-Dil ve Üslup

Sade ve anlaşılır bir dil kullanın
Halk şiirin de süslü kelimeler yerine günlük konuşma dili
Tercih edilmelidir
-Tekrarlar ve nakaratlar kullanmak yaygındır
Bu şiiri daha kalıcı olur
Duyguyu doğrudan aktarın,
Mecazlar halk şiirinde sınırlıdır.

3-Kafiye ve ölçü
Halk şiirin de kafiye ve ritim önemlidir
Gece gündüz hep aklımda

Hece Ölçüsü:

-Genellikle 7’li veya 8’li hece ölçüsü kullanılır.
Örnek: 7’li hece ölçüsü 7’ hecelik dizeler
KAFİYE:
Genellikle
aa
bb
cc
Şeklinde basit kafiye dizeleri kullanılır

Örnek Bir Dize
Gözlerim de yaş, gönlüm de sancı(7) hece
Gel de gör beni, Yârim anla beni (8) hece

4-YAPI:
Dize bentlerden oluşur. Her bent genellikle 2-4 dizeden oluşur.
Nakarat özellik halk şarkıların da
veya türlü benzeri şiirlerde tekrar eden
bir mısra kullanılır.

Ah gönlüm, Sessiz yanarım

KOŞMA:
Temel Halk şiiri türleri:
Ve genellikle aşk ve doğa üzerine yazılır


-Mani:
kısa ve 4 dizelik genellikle
Aşk ve
Günlük yaşamla ilgili

TÜRKÜ:
Şiir ve müziğin birleşimi
Özellikle nakarat önemlidir

DESTAN:
Kahramanlık ve Tarihi olayları anlatır
daha uzun anlatıcıdır.

6-Örnek basit bir halk şiiri:
Baharda açar kır çiçekleri(a)
Gönlüm özler, sevdiğim günler(a)
Gel de gör beni, sessiz yanarım(b)
Ah gönlüm ah gönlüm sensiz yanarım(6)

Şiirler:
Ölçülerine
konularına
Yazılım biçimlerde ve edebi anlayışlara
göre farklı türlere ayrılır

İŞTE EN BİLİNEN ŞİİR ÇEŞİTLE:

Konularına göre şiir çeşitleri:

-Lirik şiir
-Aşk şiiri
-Sevgi şiiri
-Özlem şiiri
-Tabiat şiiri
gibi
Duygusal konuları işler(Divan edebiyatın da gazel)
Halk edebiyatın da KOŞMA örnektir.

EPİK ŞİİR:
-Kahramanlık
- savaş
-Destan konularını işler
(İlyada Oğuz Kaan Destanı , Genç Osman Destanı
Savaşta düşmanlıkta en iyi dost . Atatütk. Çörçul

Ey Muhammed!
Eğer sana kağıda yazılı bir kitap gönderseydik,
Onlarda elleriyle ona dokunsalardı
Yine de o inkar edenler. Bu apaçık büyüden başka bir şey değildir diyeceklerdi’
Enam: 7. Ayet

Düşene sevinme!
Zamanın sana Ne sakladığını bilemezsin. Hz. Ali

Bizim sizi boşuna yarattığımızı ve tekrar bizim huzurumuza döndürülüp hesap
Vermeyeceğinizi mi? Sandınız.(Muminin : 115)

Allah bütün sıkıntıda olanları: Es selam isminin mecellesiyle selamete çıkarsın

Ne kadar iyi olursan ol
Yanlış yerdeysen değersizsiniz
Ne kadar ibadet edersen et
Yüreğin de merhamet olmayanın akıbetin de cennet olamaz

Taktir senindir Ya Rabbi
Sen ki imkansızı mümkün kılarsın darda koyma bizleri
Şükredenlerden eyle bizi...

ŞAİR OLMAK ASLINDA BİR ÜNVAN KAZANMAK DEĞİL,
-Bir ruh hali,
-Bir bakış açısı ve
Geliştirmekle ilgilidir.

İSTERSEN SANA ADIM ADIM ANLATAYIM:

1-Okumak Ve Duyarlılık Kazanmak:

BÜYÜK ŞAİRLER:

-Aşık Veysel
-Yunus Emre
-Mevlana
-Karaca oğlan
-Nazım Hikmet
-Orhan Veli
-Cemal Süreyya
Okudukça farklı üslupları görüp kendi yolunu bulursun.

-Çevrene duyarlı ol
-Yağmur damlası
-Sokaktaki çocuk
-Bir bakış
Bir ayrılış...
Şair bunlarda anlam arar.

2-Dil İle Oynamak:
Kelimeleri sev onlarla oyun kur
-Eş anlamlı, zıt anlamlı
-Deyim
-Mecaz kullan

Bir cümleyi farklı şekillerde söylemeyi dene

3-Duyguları yazıya dök
-İçinde ki sevinç
-Hüzün
-Öfke
-Aşk...
-Bunları saklama yazıya dök

Günlük tutabilir,
Kısa dizeler halinde hislerini yazabilirsin

4-Teknikleri Öğrenmek
-Kafiye
-Redif
-Hece ölçüsü
-Aruz
-Serbest ölçü gibi konuları tanı
İlla kurallı olmak zorunda değilsin
Ama bilmek,
yazarken sana özgürlük verir

5-Deneme Ve Paylaşmak
-Çok yaz
-Çok boz
İlk şiirlerin kusurlu olacak bu normal
Zamanla kendi üslubun oturur
Not: Yazdıklarını sesli oku. Bazen bir şiir kulağa hoş gelmeyince kağıtta da eksik görünür.

6-Samimiyet:
Şiirde en önemli şey gerçekliktir
Yapmacık olursa okuyan anlar
İçten yazarsan basit bir dize bile yürekten vurur
(Yürekten vurdun beni)

ŞİİRLER:
-Ölçülerine
-Konularına
-Yazılış biçimlerine
Ve
-Edebi anlayışlara göre
farklı türlere ayrılır.

İŞTE EN BİLİNEN ŞİİR ÇEŞİTLERİ:

Konularına göre şiir çeşitleri:
Aşk
Sevgi
Özlem
Tabiat gibi duygusal konuları işler.

Destan:
-İlyada destanı
-Oğuz Kaan Destanı
-Genç Osman Destanı

PASTORAL ŞİİR:
-Doğa ve kır hayatını anlatır. Çoban ve doğa sevgisi ön planda dır.

SATİRİK ŞİİR:
-Toplumda ki aksaklıkları,
-Kişilerin kusurlarını,
-Alay ve eleştiriyle
dile getiren şiirdir.

DİDAKTİK ŞİİR:
-Öğüt verici öğretici
-Bilgi aktarıcı niteliktedir.

BİÇİMLERİNE GÖRE ŞİİR ÇEŞİTLERİ:
Gazel:
-Divan edebiyatında
-Aşk
-Güzellik gibi
konuları işler

KASİDE:
-Genellikle bir kişiyi ya da olayı övmek için yazılır

MESNEVİ:
Halk edebiyatının
kısa ve anonim şiir biçimidir.

SONE:
Terza-rima , balad:
Batı edebiyatı kaynaklı şiir biçimidir.

DİĞER ŞİİR TÜRLERİ:
-DAMATİK ŞİİR :
Tiyatro eserlerin de kullanılan şiir türü

YERGİ(Hiciv)
-Eleştiri amacıyla yazılır.

AĞIT:
-Ölüm
-Kayıp ve acı üzerine yazılır

ŞİİR ÇEŞİTLERİ TABLOSU:

TÜR-KONU ÖZELLİK
ÖRNEK:

LİRİK ŞİİR:
-Aşk
-Sevgi
Özlem
Tabiat
(Fuzuli-Su kasidesi)

EPİK ŞİİR:
-Savaş
-Kahramanlık
-Yiğitlik
Örnek(İstiklal marşı) M. Akif Ersoy

PASTORAL ŞİİR:
-Doğa
-Kır Hayatı
-Çobanlık
Örnek: Karaca Oğlan şiir

SATİRİK ŞİİR:
-Eleştiri
-Alay
Toplumsal kusurları şiirde
anlatır.
(Örnek, Nef’i Hicivleri)

DİDAKTİK ŞİİR:
-Öğretici
-Bilgi verici
-Ders niteliğin de
(Yusuf Has-Hacip, Kutadgu Bilig)

EPİK ŞİİR:
-Savaş
-Kahramanlık
-Yiğitlik
İstiklal Marşı Mehmet Akif Ersoy

PASTORAL ŞİİR:
-Doğa, kır hayatı
-Çobanlık
Karaca oğlan Şiirleri

SATİRİK ŞİİR:
-Eleştiri
-Alay
Toplumsal kusurlar(Nef’i Hicivleri)

DİDAKTİK ŞİİR:
-Öğretici
-Bilgi verici
-Ders niteliğinde(Yusuf Has-Hacib. Kutad gu Biliğ)

DRAMATİK ŞİİR:
-Tiyatro da duygu ve olayları sahneleme
NAMIK KEMAL: Vatan Yahut Silistire
Şiirsel diyaloğlar

AĞIT
Ölüm
kayıp
Acı(Seyit Battalgazi destanı)
AĞIT BÖLÜMLERİ:

Mani:
Halk arasında kısa,
anonim(Sevda Nedir Bilmezdim, gözlerin öğretti)

KOŞMA:
Halk Edebiyatında
-Aşk
-Tabiat
-Kahramanlık
(Karaca Oğlan Koşmaları)

GAZEL:
Divan edebiyatında aşk güzellik(Nedim’in Gazelleri)
-Kaside
-Övgü
-Din ve devlet büyükleri için yazılır(Nef’i Kasideler)

MESNEVİ:
Uzun hikayeler
Öğütler(Mevlana - Mesnevileri)

ŞİİRLERE GÖRE ÖRNEK MISRALAR:
Şiir Türleri ve Kısa Örnekler:

1-Lirik Şiir:(Duygusal şiir)

Gözlerin bir deniz,
İçim dalgalar,
Sensiz geçen ömrüm,
Yitik yıllar...

2-EPİK ŞİİR:(Kahramanlık şiiri)

"Yürüdü yiğitler dağlara aşarak
Vatan için canlar oldu bayrak..."

3-PASTORAL ŞİİR(Doğa Şiiri)
"Yeşil çimenlerde kuşlar öter
Çoban kavalıyla dağlar titrer..."

4-SATİRİK ŞİİR(Eleştiri Şiiri)

"Bilmez okuma söyler çok söz,
Bilgeliği sanır akıldan biz..."

5-DİDAKTİK ŞİİR:(Öğretici şiir, )
"İlimle yükselir her bir insan
Cehalet ise yıkar yurdu her an"

6-DRAMATİK ŞİİR:(Oyunsal Tiyatro vari)
"Perde açılır bir çığlık yükselir
Halkın yüreğinde ateşler delinir..."

7-AĞIT:
"Düştü torağa genç yiğidim,
Ardından ağlar dağ ile çiğdem..."

8-Mani
"Gül açar dağ ucunda
Bülbül öter tacınca
Sevda nedir bilmezdim
Saklıdır başkasında..."

9-KOŞMA
"Turnalar göç eder, katar katar,
Yar elden gidiyor, gönlüm yanar..."

10-GAZEL:
"Şarap gibi mest eden gözlerin de,
Aşk atesi yanar gönül közlerin de..."

11-KASİDE
"Sözüm senin için ey sultan-ı alem...
Adınla yücelir bu yüce alem...!

12-MESNEVİ
"Her beyitte ayrı bir yol açılır,
Hak yolunda gönüller barışılır..."
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

8 Heceli Örnek Şiirler

1-LİRİK ŞİİR:
Gözlerin bir pınardır,
Sevdam sana kanardır

2-EPİK ŞİİR:
Yiğit çıkar dağlara,
Al bayrağın uğruna

3-PASTORAL ŞİİR:
Çiçek açar kırda yaz
Kaval öter dağda saz

4-SATİRİK ŞİİR:
Bilir sanır cahiller
Her sözleri dedikler

5-DİDAKTİK ŞİİR:
İlim ile yükselir
Cehaletle çökülür

6-DRAMATİK ŞİİR:
Perde açar sahne de
Aşk yanar bir cane de

7-AĞIT:
Yar gitti dönmez geri
Gözlerim yaşlı seri

8-MANİ:
"Dalda uçar goncalar
Yar uzakta buncalar"

9-KOŞMA:
"Turna uçtu göklere
Yar gitti de ellere"

10-GAZEL:
"Aşk ateşi içim de
Yanar közüm biçim de"

11-KASİDE:
"Ey sultanım adını
Yüceltirim şanını"

12-MESNEVİ:
"Her beyitte ders olur
Gönüllere nur dolar"

KOŞMA, AĞIT, DESTAN GİBİ TÜRLERDE
EN ÇOK 11’li HECE KULLANILIR

İŞTE 11 HECELİ ŞİİRLER:

1-LİRİK ŞİİR:
"Gözlerin denizdir, içim dalgalar
Sevdanın yolunda yanar bu diyar"

2-EPİK ŞİİR:
"Yiğitler ölür de vatan kalırsa
Adları yazılır şanlı tarihe"

3-PASTORAL ŞİİR:
"Yeşiller içinden bir kuş öterken
Çoban da kavalı üfler denizden."

4-SATİRİK ŞİİR:
"Cahiller konuşur akıl bilmeden
Her sözü sanırlar hikmet görmeden"

5-DİDAKTİK ŞİİR:
"İlimle yükselir her bir insanoğlu
Cehalet yıkar da nice kervan o"

6-DRAMATİK ŞİİR:
"Perde açılınca feryat duyulur
Bir aşkın ateşi gönül oyulur"

7-AĞIT:
"Düştü yiğit yere dönmez geri hiç
Gözlerim yaş ile ıslanır gecem"

8-MANİ:
"Dalında gül açar, bülbül çağırır
Yar ben den uzakta gönlüm ağrır

9-KOŞMA:
"Turnalar göç eder uzak ellere
Hasretim düşer de yanar dillere"

10-GAZEL:
"Aşk ile tutuşur gönlüm her gece,
Hasretin yanar, düşer hece hece"

11-KASİDE:
Ey yüce sultanım adın şan olur,
Her daim dilim de nurun can olur"

12-MESNEVİ:
"Her beyit bir yolculuk açar önüne
Hakikat ışığı doğar gönlüne"

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

11’ Hece Ölçüsüyle 4 mısralık Şiir Örnekleri:

1-LİRİK ŞİİR:
"Gözlerim denizdir, içim dalgalar,
Sevdanın yolunda yanar bu diyar,
Sensiz geçen ömrüm dökülür bahar,
Her dem de gönlümde açılır yorar."

2-EPİK ŞİİR:
"Yiğitler ölür de vatan kalırsa,
Adları yazılır şanlı tarihe
Bayrağı düşürme iman olursa,
Şehitler ışıklar saçar her yöne.

3-PASTORAL ŞİİR:
Yeşiller için de kuşlar ötüşür
Çoban kavalıyla dağlar tutuşur
Dereler çağlarken seher yetişir
Baharda çiçekler sevgiye düşür

4-SATİRİK ŞİİR:
"Cahiller konuşur bilmez özünü
Hakkı gizleyerek satar sözünü
Dünya çıkar olmuş bütün gözünü
Akıllı sanırlar kendi izini"

5-DİDAKTİK ŞİİR:
"İlimle yükselir insan her daim
Cehalet yıkar da kalmaz bir payım
Bilgiyi arayan bulur hak sayım
Doğruluk yolunda vardır inayım"

6-DIRAMATİK ŞİİR:
"Perde açılınca feryat duyulur
Aşkla yanar gönül közler oyulur
Her sahne içinde hüzün kayılır
İnsanın yüreği korla soyulur"

7-AĞIT:
"Düştü yiğit yere dönmez geri hiç
Gözlerim yaş ile ıslanır gecem
Yolları beklerim görmez geri hiç
Dağlarda yankıdır seslenen için"

8-MANİ:
"Dalında gül açar, bülbül ötüşür
Sevda yüreğime korlar tutuşur
Yar benden uzakta hasret bitişir
Gözüm de yaş dolar gönül yumuşur"

9-KOŞMA:
"Turnalar göç eder uzak ellere
Hasretim düşlerde yanar dillere
Sevdamı yazdım ben beyaz kağıda
Götürün selamım giden ellere"

10-GAZEL:
"Aşk ile tutuşur gönlüm her gece
Sensizlik sarılır rüyama hece hece
Bir bakışın yeter ey yar bir nice
Sevdanla yanarım gönlüm gizlice"

11-KASİDE:
"Ey yüce sultanım adın şan olur,
Dilinde halkının bir destan olur
Seninle göklerde bayrak can bulur
Her daim gönüller senle nur olur"

12-MESNEVİ:
"Her beyit için de ders verir bize,
Hak yolunda açılır, nur dolar göze
Sevgiyle yürüyen kavuşur hakka
Gönüller birleşir rahmetin güze"

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

11’li Heceyle Yazılan Tam Bir Epik Türü Bir Şiir Yazalım:

"Dağları aşarak yürüdü erler,
Al bayrak uğruna can verdi serler
Göklerden seslenir şehidim yerle
Toprağa düşenler ölmedi yine"

"Yiğidin kılıcı ışıkla parlar
Kalbinde imanla düşmana saldır
Birleşir ordular zaferi alır
Şanlı bir destandır yazılan gene"

"titreten top sesleriyle
Millet uyanmıştır tek nefesiyle
İmanla yoğrulur her bir hecesiyle
Kurtulur vatanım zulmetten yine"

Bayrak dalgalanır gökler de hürce
Zafer yazılacak tarifçe güce
Yiğitler ölür de milletçe yüce
Adları kalacak dillerde yine

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

ŞİİRDE ÖLÇÜLER:

Türk Şiirinde 3 Temel ölçü vardır.
Hece Ölçüsü(Parmak ölçüsü)
Türk Halk Şiirin de
en çok kullanılan ölçüdür.

Her dize de hece sayısı eşit olur
Durak adı verilen bölmelere ayrılır

ÖRNEK: 4+4+3=11’li ölçü
Uyakla birlikte ahenk sağlar

8’li HECE:
Ankara da yağmur yağar
Cemal yâre selam salar
Yar sevince gönlüm bahar
Sensin tek sevdiğim aşkım
Cemal ÇELİK

ŞİİRDE KULLANILAN YAYGIN HECE KALIPLARI:

4+3=7
4+4=8
6+5=11
4+4+3=11

3-SERBEST ÖLÇÜ:

Belirli bir ölçüye bağlı değildir. Cumhuriyet dönemiyle birlikte yaygınlaşmıştır.
Şair duygularına göre
Dize uzunluğu belirler.
MODERN ŞİİRLERDE SIKÇA KULLANILIR:

ÖRNEK:

Gök yüzü mavi bir sessizlik,
Rüzgar saçlarında,
Yalnızlık kadar eski bir dost gibi:
7’li Hece Ölçüsü,

TÜRK HALK ŞİİRİNDE EN ÇOK KULLANILAN Ve EN KOLAY ÖĞRENİLEN ÖLÇÜLERDEN BİRİDİR:

Şimdi Adım Adım Öğrenelim:
7’li hece ölçüsünde her dize 7 heceden oluşur
Her dize de hece sayısı=7
Dize genellikle: 4+3 durakla bölünür

ÖRNEK:
Yar elinden bir tas su(4+3)
İçtim kana kana ben(4+3)
Sevdan düştü gönlüme(4+3)
Yanar nana yana ben(4+3)

UYAK KAFİYE VE AHENK
Genellikle 7’li hece ölçüsüyle yazılan şiirlerde dörtlükler olur.

KAFİYE DÜZENİ GENELDE
1-aaba
2-abab
Gibi olur

ÖRNEK:

Dağ başında yel eser(a)
Akar gözümden yaşlar(a)
Dertli gönül ağlarda(b)
Bilmez bunu yoldaşlar(a)

ALIŞTIRMA

Gün doğarken ufukta
Kuşlar öter dallarda
(Sen devam et)

1-Önce hecenin ne olduğunu bil
Hece:
Bir kelimedeki ağzın bir açılışta söylendiği ses birimidir.
Yani her sesli harf(a,e,ı,i,o,ö,u,ü)

Örnek:
"Gül" Bir hece
"Gü-zel" iki hece

Durakla böl
(4+3)
Gün Doğarken / ufukta
8’ Heceli Şiir Nedir?
Her dizede 8 hece ses bulunur.
Genel de 4+4 ya da 5+3 durakla okunur.

HALK ŞİİRİNDE ÇOK KULLANILIR

ÖRNEK:

Koşma,
Türkü,
Mani,
Kafiye düzeni genel de şu şekildedir
aaba(Mani tipi)
abab(Koşma tipi)

Her kelimenin hecesini sayarak dizeni kurarsın.
ÖRNEĞİN:
Gözlerim bir pınar suyu

Örnek Bir aşk temalı:

Gözlerinde kayboldum(8)
Yüreğine sarıldım(8)
Sensiz geçen her anım(8)
Bir ömüre darıldım(8)
Kafiye Düzeni: aaaa

ÖRNEK : 2
Dağlar sisle örtülür
Kuşlar sabah ötüşür
Gönlüm sana tutulur
Yollar sana çıkar
Kafiye düzeni: aaab

11’li Hece Halk Şiirlerin de Çok kullanılır.
ÖRNEK:

Koşma,
Semai,
Destan gibi türlerde görülür

11’li HECE KALIPLARI:

Genelde 11’li Hece
6+5 ya da 4+4+3 şeklin de bölünür.

ÖRNEK:

6+5
Gönlümde bir ateş yanar içimde
ÖRNEK:
4+4+3 Deli gönlüm / sevdalısın

UYAK’ta EN YAYGIN DÜZEN:

abab+cccb/dddb koşma tarzı
Yani ilk dörtlükte 2. ve 4. mısralar uyaklı olur.

ÖRNEK:
Baharda çiçekler açar
Sevdanla yürekler yanar
Turnalar ses verir sabah çağında
Umudum tükenmez gönül dağımda
aaba


4-ŞİİRDE KONU SEÇİMİ:

Her şiirin bir konusu vardır
-Aşk
-Doğa
-Vatan
-Özlem
-Yaşam ve Ölüm gibi

5-KENDİ ÖRNEĞİMİZ
(11’li ÖLÇÜYLE)

Gecenin koynunda bir yıldız düşer
Yüreğim yangındır gönlüm hep üşür
Sevdanın yolları yokuştur, taştır
Gözlerin ışıktır içime düşer
11’li hecedir
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

11’li ŞİİRİMİZİ YAZABİLİRİZ

ÖNCE ŞİİRİN KONUSUNU SEÇELİM:
-Aşk mı?
-Doğa mı?
-Vatan mı?
Başka bir şey mi?...

ŞARKI YAZMAYI ÖĞRENİYORSAN ADIM ADIM GİDELİM
Aşağıda temel bir şarkı yazma rehberi var. Sıfırdan kendi şarkını yazabilirsin:
1-Konu Seç. Ne Hakkında Yazacaksın
Önce şarkının konusunu belirle
-Aşk
-Özlem
-Kavuşma ve diğer...

TÜRKÜ YAZMAK
Adım Adım Anlatayım

Türkü Yazmak hem hikayeyi birleştirmektir
İşte Kolay Bir Anlatım:

1-TÜRKÜ NEDİR?
Türlü Halkın yaşadığı olayları,
-Aşkı
-Ayrılığı
-Doğayı
ve
Kahramanlığı anlatan halk ezgileridir.
Genellikle hece ölçüsüyle yazılır
7’li 8’li ve diğer...

2-TÜRKÜNÜN BÖLÜMLERİ

Bir Türkü Genel de Şu Bölümlerden Oluşur:

Bent yani kıta yada kafiye olarak adlandırılır.

AMAÇ:
Şiir:
Ahenkli
Kulağa hoş gelen bir hale getirmektir.

UYAK TÜRLERİ

-Yarım uyak
Tek ses benzerliği vardır.
Genellikle ünsüz harflerden yapılır.
ÖRNEK:
Gözlerim doldu
Yüreğim soldu

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

ŞARKI YAZMAK

1-Konu seç. Ne hakkında olacak
Önce Şarkının temasını belirle:
-Aşk
-Ayrılık
-Kavuşma...

Hayat
-umut
-Mücadele
-Başarı
TOPLUM
-Özgürlük
-Barış
-Adalet

EĞLENCE

-Dans
-Dostluk
-Mutluluk...

ÖRNEK:
Yanlızlık
"Yeniden başlamak" sana dönmek gibi

2-DUYGUYU BELİRLE
-Şarkının Ruhunu düşün
Hüzünlü mü?
Neşeli mi?
Romantik mi?
Aşk mı?
Bu kelimelerini ve ritmini belirler.

3-ARKI YAPISI YANİ BÖLÜMLERİ:
Çoğu şarkı bu biçimdedir
1.Kıta hikayeyi başlatır
2.Nakarat: Şarkının en vurucu kısmı
3.Kıta 2. hikayeyi devam ettirir
4.Nakarat : Yani tekrar edilir
5. Köprü: Farklı bir duygusal geçiş
6. Son nakarat

ÖRNEK YAPI:

-Kıta 1
-Nakarat
-Kıta 2
-Nakarat
Köprü
-Son Nakarat

4-UYAK RİTİM:

Şarkılar şiire benzer ama daha ritmik olmalıdır.
Son ses uyumları yani uyaklar kulağa hoş gelir
ÖRNEK:
Kalbim sana tutsak
Gözlerinde yaşamak
Adını her an anarım
Yine sensiz yanarım

5-NOT: Nakaratı unutma
Nakarat yani tekrar eden kısım,
Şarkının akılda kalan yeri olmalı
Kısa net ve duygulu yaz
"Sensiz olmaz sensiz"

TÜRKÜ YAZMAK:
Hem duyguyu,
Hem hikayeyi,
Birleştirmektir.

İŞTE KOLAY BİR ANLATIM

1-TÜRKÜ NEDİR?

Türkü Halkın yaşadığı olayları
-Aşkı,
-Ayrılığı,
-Doğayı
ve
Kahramanlığı anlatan halk ezgileridir.
Genellikle hece ölçüsüyle özellikle : 7"li 8" "11li ölçüyle yazılır

Türkünün Bölümleri:
Bir türkü genellikle şu bölümlerden oluşur

Bent yani kıta:
Olayın ya da duygunun anlatıldığı bölümdür
Nakarat: Bağlama
Her bentten sonra tekrar eden dizeler

ÖRNEĞİN:
"Ah bu gönül bu gönül"
Her bendin sonunda tekrar edebilir

3-Ölçü yani hece sayısı:
Türküler de en çok kullanılan ölçüler

7’li hece
Gözlerin bir içme su
İçtikçe kanmaz oldum

8’li hece
Kara tiren gecikir
Bel ki hiç gelmez olur

11’li hece
Dağlar ile taşlar ağlar rahmurda
Ben ağlamam gönlüm ağlar içimde(Önemli)

4-Uyak yani kafiye düzeni
aaab
cccb
abab
Şeklindedir

ÖRNEK:

Yarim gitti dönmedi
Gözlerim hiç gülmedi
Hasret beni öldürür
Gönlüm sensiz olmadı
aaba

5-KONU SEÇİMİ
Türküler genel de bu konuları işler
-Aşk:
"Sevdiğim gitti ben kaldım"
Ayrılık:
Gurbete giden yar
Doğa
Dağlar
Dereler
Yollar
Ölüm:
Kara toprağa girdi yarim
Yiğitler meydan da yatar

6-Yazarken şöyle başla:
1-Konu seç
2-Hikayeni düşün
Örneğin:
"Gurbet elde kalan bir aşk"

3-Hece ölçüsünü belirle
Örneğin: 8’li
4-Uyak düzenini kur
5-Nakarat belirle

ÖRNEK:
8’li heceyle
KONU: GURBET
Uyak: aaba

Gittiğimde dönmedi yârim
El oldun şimdi nazlımım
Hasretin dağlar gibidir
Ağlarım gurbet yazlımım

NAKARAT:
Ah gurbet, zalim gurbet
Aydın o minnet
ÖRNEK:
İstersen türkü yazalım

AŞK
AYRILIK
GURBET
DOĞA
KAHRAMANLIK
Yoksa başka bir şey mi olsun

Şiirde Uyak yani, dizelerin sonların da ses benzerliğiyle yapılan ahenktir
Şimdi Adım Adım Öğrenelim.

1-UYAK YANİ KAFİYE NEDİR?
Bir şiirde, dizelerin sonun da yer alır benzer sesler uyak ya da kafiye olarak amaç Şiiri ahenkli,
Kulağa hoş gelen bir hale getirmektir.

UYAK TÜRLERİ:

1-Yarım uyak:
Tek ses benzerliği var.
Genellikle ünsüz harflerle yapılı(h)

ÖRNEK:
Gözlerim doldu
Yüreğim soldu
Dolu
Soldu
LDU ortak ses, ama"d" harfi benzer yarım uyak

BAŞKA ÖRNEK:
Kız gelinmiş
Yüzü gülümmüş

"miş" sesi yarım uyak
2-TAM UYAK:

İki ses benzerliği vardır.
Hem ünlü hem ünsüz olabilir

ZENGİN UYAK:
3 harf benzerlik vardır.

CİNASLI UYAK
Aynı ses farklı anlam
Gül(çiçek)
Gül: Eylem
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
İlahi yazmak, hem duygusal hem de manevi bir iştir.

Şimdi sana adım adım ilahi yazmayı öğreteyim

1-İlahi Nedir?
Allah sevgisi
Peygamber aşkı
Yaratılışın güzelliği veya insanın kulluğu gibi konuları anlatan dini şiirdir.
Genelde tasavvufi duygular taşır ve yakıcı içten bir sevgi dili kullanılır.

2-İlahinin Konusunu Seç
Önce hangi konuda yapmak istediğine karar ver
Allah sevgisi
Yaratana aşk
Peygamber sevgisi
Habibullah’a özlem
İnsanın tövbesi
Günahkar kulun yakarışı
Doğa ve yaratılış
(Dağlar, kuşlar, yıldızlar Allah’ı zikreder.)

ÖRNEK:
"Allaha duyulan sevgi" konusunu seçelim
3-İlahiler genellikle sade temiz türkçe
Dini terimler(Rahmet)
Nur
Secde
Aşkı
Hak
Tecelli
Gönül vs.
Çok kullanılır.
Kalpten gelen alçak gönüllü bir dil tercih edilir.

ÖRNEK:
Gönlüm seni arıyor, ey rahman olan Mevla’m
Sensiz bir an yaşayamam, rahmetinle kucakla

4-İlahiler genellikle : 7-8-11 hece ölçüsüyle yazılır.
Hece ölçüsü: Her mısrada ki hece sayısı aynı olmalı

ÖRNEK:
7’li Hece
Gönlüm sana yönelir
Aşkın ile yanarım
8’li Hece
Nurun düşer gönlüme
Senin ile dirilsem
11’li Hece
Her nefeste adın geçer dilim de
Sensiz geçen ömür neye yarar ki

5- UYAK YANİ KAFİYE:
İlahilerde genellikle yarım veya tam uyak kullanılır
ÖRNEK:
Aşkınla/taşkınla (Tam Uyak)
Canım/yanım(Yarım uyak)

6-NAKARAT:
Yani tekrarlanan dize
Bir çok ilahi de nakarat bulunur
Her kıtadan sonra tekrarlanan dize veya dizelere nakarat denir.

ÖRNEK:
NAKARAT:
"Ya Rabbi affet bizi, rahmetinle sar bizi"

7-KITA DÜZENİ:
Genelde 3-5 kıta olur
Her kıtada 4 dize bulunur
Her kıtanın sonunda aynı nakarat olabilir

ÖRNEK İLAHİ

Hasretinle Sar Beni(Başlık)

Gönlüm sana yönelir
Aşkın ile yanarım
Her gece secdedeyim,
Adın ile ağlarım

NAKARAT:
Ya Rabbi affet bizi
Rahmetinle sar bizi