Bismillahirrahmanirrahim

Giriş: Bir Dönüşüm Şiiri Olarak Yusufiye Mektebi

"Yusufiye Mektebi" şiiri, Barış Manço’nun "Halil İbrahim Sofrası"ndan ilhamla kaleme alınmış, manevi ve toplumsal katmanları olan çok boyutlu bir sorgulama metnidir. Şiiri daha iyi anlamak için dizeler üzerinden ilerleyerek anlam katmanlarını ortaya çıkaralım:

"Halil İbrahim sofrası henüz kalkmış iken,
Kardeşler toplanıp kardeşi kem bakmış iken"
Toplumsal birlik ve bolluk simgesi olan Halil İbrahim sofrası daha dağılmadı, fakat ihanet başladı.
Bu dize, kardeşlik ilişkilerindeki çatlağı gözler önüne seriyor.

"Bir mektep açılmış ki güzel Yusuf adına
Konudan ders, çıkaran var mı yok mu bilen yok"
Zindan mecazi bir okul haline gelir. Fakat kimse bu dersin farkında değildir.
Burada sorgulama başlar: Acaba yaşadığımız zorluklardan neyi, ne kadar öğreniyoruz veyahut öğreniyor muyuz?

"Girin dostlar girin Yusufiye mektebine"
Nakarat dizesi. Çağrı, bir öğrenme, idrak ve dönüşüm mektebine katılma çağrısıdır.

"Daha kıtlık, açlık gelip baş göstermemişken
Firavun düşünü görüp tabir sormamışken"
Kötü günler gelmeden önce, uyarılar başlamış. Fakat kimse ciddiye almamış. Burada zamanlama eleştirisi vardı: Çok geç olmadan öğrenmeliyiz.

"Yedi al yedi ver, kalan var mıdır soran yok."
Bolluk ve kıtlık; hayatta verdiklerimizle aldıklarımız dengede mi? Kimse hesap sormuyor, sınava kayıtsız kalınıyor.

"Birbirine bakıp sınıf atlama telaşı
İnsanlığın sınıfı geçme kalma savaşı"
Modern bireyin rekabet çıkmazı. Toplumsal statü, yapilan zulümler, soğuk ve sıcak savaşlar vb. insanlığın özüne zarar verenlerle buna karşı olanların süregelen mücadelesi...

"Utanır, bakamam bu uygarlık tablosuna
Kiminin tuzu kuru, kimine başka şans yok"
Ahlaki hiciv olarak düşünebilirsiniz; adaletsizlikten sonra duyulan utanç. Eşitsizlik sistematik hale gelmiş. Kimi insanlar bu sistemin çarkında dönmeye itilmiş; benimsemiş...

"Zindanı mektep bilenler geçsinler en öne
Kendin tekrar edenler yine kalsın bir sene"
Öğrenenler, sabredenler ilerlesin. Hayat sınavında, aynı hatayı tekrarlayanlara yer yok.

"Sabredip çalışırsan alırsın meyvesini
Yoksa kalırsın kırk yıllık hatrın telvesine"
Emek ve sabırla mücadele etmenin kıymeti öne çıkar. Aksi halde hayal kırıklığı ve pişmanlıkla baş başa kalırsın. Tutunacak dal ararsın...

"Çelik gibi iradeyle, kale gibi gövdeyle
Kimliğini koruyup esaret bilmeyenler"
Direniş ruhu katmak istedim. Geçmişini inkar edenlere ve hainlere karşın bu mektepte ancak irade ve kimlik sahibi olanlar varlık bulabilir.

"Mesut der, her bir yanı gösteriş, şaşaa kalsa.
Yaltakçılar önünden gidip kılavuz olsa"
İnsanin etrafında yalnızca lüks yaşam, doyumsuzluk, görgüsüzlük, gösteriş budalaligı... kalsa ve bunu destekleyenler o insanı iyi görünüp kılavuzluk etse bile samimi değil, gerçek değil.

"Her kestirmeyi, yolun vardırır sanma dostum
Zahmet bilmeyenlerin bu mektepte yeri yok."
Özdeşleştirici uyarı: Gerçek bilgi ve olgunluk kolay yoldan gelmez.

"Halini, konumunu aldanıp kanma dostum
Hikmet bilmeyenlerin bu meşrepte yeri yok."
Son çağrı: Yüzeyde kalanlara, kibir ve gösteriyle yaşayanlara yer yok. Hakikate erişmek için hikmet lazım, bilmek lazım, aramak lazım...

Sonuç: Yusufiye’nin Özeti
Bu şiir, sadece bir metin değil; bir özdeşleştirme, bir özeleştiri, bir davettir. "Yusufiye Mektebi", insanın içindeki zindana ışık tutan ve orayı bir uyanış mektebine dönüştürmeyi teklif eden bir eser olarak kaleme alınmış, okuyucunun vicdanına, aklına ve ruhuna seslenmesi amaçlanmıştır.

İnşallah başarılı da olmuştur.

Teşekkür ederim hem ilginiz hem sabırla okuduğunuz için. İyi hafta sonları olsun. Sağlıkla kalın.