Şirk kelime anlamı itibariyle "ortaklık" anlamına gelir ve İslam inancında Allah’a eş koşmak veya ortak koşmak anlamına gelir. Kur’an’da Allah’ın tek ilah olduğu gerçeği “La ilahe illallah” hükmüyle açıkça ifade edilmiştir. Bu hüküm Allah’tan başka hiçbir varlığın ilah olamayacağını O’nun mutlak güç ve kudret sahibi olduğunu bildirir. Ancak bu hakikat sadece zahiri bir anlayışla kalmakta derinlemesine bir kavrayışa dönüşmemektedir. Şirk Allah’a inanç ve teslimiyetin en önemli ihlali olup müminin kalbinde Allah’a olan sevgi ve güvenin sarsılmasına yol açar.
İslam’da Allah’ın sıfatlarına sahip başka hiçbir varlık bulunmaz. Allah’ın sıfatları yalnızca O’na ait olup bu sıfatlardan herhangi birine sahip olmayı iddia etmek veya başkasına atfetmek şirk anlamına gelir. Örneğin Allah’ın zenginlik sıfatı insanlara da kullanılabilir. Ancak bu zenginliğin Allah’tan kaynaklandığını bilmekle mümkündür. Eğer insan zenginliğini Allah’tan bağımsız olarak kendi gücüyle elde ettiğini düşünürse bu şirk anlamına gelir. Şirk aslında Allah’ın kudretini unutarak insanları ve olayları Allah’tan bağımsız bir şekilde değerlendirmek her şeyin kontrolünü başkalarına veya kendine vermek demektir. Şirk içinde olmak müminin Allah’a güvenini kaybetmesine ve tevekkülsüzlüğe yol açar.
Şirk yalnızca Allah’a inançla ilgili bir sorun olmayıp yaşamın her alanında kendini gösterebilir. Birçok eylem söz ve düşünce şirke delil olabilir:
1. Allah’tan Bağımsız Bir Güç Anlayışı: Bir kişinin sahip olduğu güç, güzellik, zekâ gibi özelliklerin ona ait olduğunu düşünmesi şirktir. Bu özelliklerin her biri Allah’ın birer lütfudur.
2. Sanat ve Bilim Karşıtlığı: İslam dini özgürlük dini olduğu halde bazı kesimlerin sanatı, bilimi ve güzelliği inkâr etmesi şirktir. Allah insanlara akıl ve yaratma yeteneği vermiştir bunları inkâr etmek Allah’a ortak koşmak anlamına gelir.
3. Vesilelerin Öne Çıkartılması: İnsanların başarılarını, zenginliklerini veya özelliklerini kendi gücünden ve çabalarından kaynaklandığını düşünmesi şirktir. Oysa bunların tümü Allah’ın takdirine bağlıdır. “Ben yaptım” demek Allah’ın gücünü inkâr etmek anlamına gelir.
4. Kaderi Red Etmek: Kader Allah’ın mutlak kontrolünde olan bir gerçektir. Kader karşısında direnmek onu değiştirme çabasında olmak şirktir. Kaderde yazılı olanı yaşamak Allah’a teslimiyetin gereğidir.
5. Şeyhlerden Yardım İstemek: Şeyhlerden veya evliyalardan himmet istemek onlara olan bağlılık ve güveni Allah’a atfetmek şirktir. Bu yalnızca Allah’a yönelmenin ve O’na güvenmenin yerine O’ndan bağımsız bir gücün varlığını kabul etmek anlamına gelir.
Şirkten kurtulmak sadece Allah’a iman etmekle değil aynı zamanda her türlü gücü ve kudreti yalnızca O’na ait görmekle mümkün olur. İnsan Allah’tan başka hiçbir varlığın zarar veya yarar vermeye gücü olmadığını kalben kabul etmelidir. Şirkten kurtulmak insanın tüm yaşamını Allah’a teslim etmesi her işinde Allah’a yönelmesi ve yalnızca O’na güvenmesidir.
Mümin her durumda Allah’ın takdirine rıza göstermeli yaşadığı her anı O’na olan güvenle geçirmelidir. Şirkten uzak durmak için insan olaylardan ve insanlardan uzaklaşarak yalnızca Allah’a yönelmeli ve sürekli O’na dua etmelidir. Şirkten kurtulmanın en etkili yolu kalpten “La ilahe illallah” diyebilmek ve Allah’ın tek ilah olduğunu kabul etmektir. Bu inançla yaşayan bir insan her şeyin ve her olayın Allah’ın takdiri olduğunu kabul eder yalnızca Allah’a tevekkül eder ve tüm eylemlerinde Allah’a güvenerek hareket eder.
Şirk insanın Allah’tan bağımsız bir güç ve kontrol anlayışına sahip olmasıdır. Allah’tan başka hiçbir varlık, hiçbir güç, hiçbir kudret yoktur. Mümin kalbinde Allah’tan başka hiçbir ilah kabul etmemeli ve her türlü eyleminde yalnızca Allah’a güvenmelidir. Şirkten uzak durmak müminin hayatına huzur, mutluluk ve bereket getirecek onun her anını, her hareketini Allah’a teslimiyetle dolu kılacaktır. Şirkten kurtulmak sadece bir inanç meselesi değil aynı zamanda hayatın her alanında Allah’a teslimiyet göstermektir.