LİMAN VON SANDERS.

LİMAN VON SANDERS STOLP’TA KİMDİR?
Liman von Sanders Prusya’da Stolp’ta 17 Şubat 1855 yılında doğdu. 1874’te Prusya süvari subayı oldu. Bütün asilzadeler gibi kurmay sınıfına ayrıldı. 1910 sıralarında Almanya’nın en değerli generallerinden biri sayılıyordu. Osmanlı hükümeti Balkan Savaşı’ndan çıkmış olan ordusunu düzenlemek için bir Alman askeri ıslah heyeti isteyince İmparator II. Wilhelm bu nazik göreve Liman von Sanders’i gönderdi. Padişah da generale müşir yani mareşal rütbesini verdi.
Liman Paşa kalabalık bir Alman kurmay ve uzman heyetinin başında 1914’ün ilk günlerinde İstanbul’a geldi. I. Dünya Savaşı çıktıktan sonra da 5. Türk Ordusu komutanlığına getirildi. Çanakkale cephesine başkomutan oldu. Cemal Paşa’nın çekilmesi üzerine Filistin cephesi başkomutanlığına ve bu cephedeki “Yıldırım Orduları Grubu” adı verilen üç Türk ordusunun başına getirildi. Savaşın sonuna doğru Almanya’ya döndü. Yerine Mustafa Kemal Paşa Yıldırım Orduları Grubu komutanı oldu.
Liman von Sanders’in 1920’de yayınladığı “Fünf Jahre in Türkei” (Türkiye’de 5 yıl) adlı anıları, askeri edebiyatın şaheserlerinden sayılır. Büyük dünya dillerine çevrilmiş zamanımıza kadar birçok kere basılmıştır.
Liman Paşa Türkiye’de gerçek bir Türk subayı gibi hareket etmeye çok dikkat etmiş. Osmanlı hizmetindeki bütün uzman yabancı subaylar gibi Türk üniforması giymiş ve Türk ordusunu kalkındırmak için elinden geleni yapmıştır. Asilzadelik armasını taşıyan saatini Çanakkale’de o zaman tümen komutanı olarak bulunan Mustafa Kemal Bey (Atatürk)’e hediye etmiştir.
Otto Liman von Sanders 22 Ağustos 1929’da Almanya Münih’te hayata gözlerini yummuştur.