(1847-1938)
CLARK JOHN BATES KİMDİR?
ABD’li iktisatçı. Marjinalizm Okulu’ nun ABD’deki en önemli temsilcilerindendir.
26 Ocak 1847’de Providence’da doğdu, 21 Mart 1938’de New York’ta öldü. Eğitimini Brown Üniversitesi’nde tamamladıktan sonra, Heidelberg ve Zürich üniversitelerinde okudu. İlk makalelerini 1877-1882 arasında New Englander adlı dergide yayımladı. 1893’te American Economic Association’a (AEA) başkan oldu. 1895-1923 arasında Carleton, Smith ve Amherst kolejlerinde ders verdi. 1895-1911 arasında Political Science Quarterly’de yazı işleri müdürlüğü, 1911-1913 arasında Carnegie’nin kurduğu Uluslararası Barış Vakfı’nda çalıştı.
Clark marjinal fayda kuramını geliştirmeye, üretim ve bölüşüm sorunlarına uygulamaya çalışmıştır. Onun kuramsal çalışmaları daha sonra Samuelson, Solow gibi iktisatçılarca sürdürülen tartışmalara öncülük etmiştir.
Almanya’da eğitim gördüğü sırada Alman Tarihçi Okulu’ndan etkilendi. Klasik iktisadı, rekabeti, adaletli bir gelir ve kaynak dağılımının aracı olarak gördüğü ve toplumu bir bütün olarak ele almadığı için eleştirdi. Clark bu dönemde ilk kez marjinal fayda kuramı üstüne çalışmaya başladı ve değerin ne olduğu sorusuna yanıt aradı. Ayrıca, toplumsal değer adını verdiği yeni bir değer kavramı tanımladı.
Clark’m 1899’da yayımladığı üretimin ve bölüşümün doğal yasalarını bulmaya çalıştığı Distribution
of Wealth(“Servetin Bölüşümü”) adlı kitabı en önemli yapıtıdır. Clark’ın ortaya koyduğu marjinal verimlilik ilkesine göre üretim sürecinde kullanılan üretim faktörleri üretim değerine yaptıkları katkı kadar gelir elde edeceklerdir. Örneğin, bir işçiye ödenecek ücret işçinin toplam ürüne yaptığı ek (marjinal) katkının, toplam ürüne oranına eşittir. Aynı olgu sermayenin geliri olan faizin belirlenmesi için de geçerlidir. Clark’a göre bölüşüm ilişkileri, kişilerin üretim değerine yaptıkları katkı oranında pay almasını sağlayan doğal yasalara göre gerçekleşir.
• YAPITLAR (başlıca): The Philosophy of Wealth, 1887, (“Servetin Felsefesi”); Capital and Its Earnings, 1888, (“Sermaye ve Sermaye Kazançları”); Modern Distributive Process (F.H.Giddıngs ile), 1888, (“Modern Bölüşüm Süreci”); Theory of Economic Progress, 1896, (“İktisadi Kalkınma Kuramı”); Distribution of Wealth, 1899, (“Servetin Bölüşümü”); The Control ofTrusts, 1901, (“Tröstlerin Denetimi”); The Problem of Monopoly, 1904, (“Tekel Sorunu”); The Essentials of Economic Theory, 1907, (“İktisat Kuramının Temelleri”); Social Justice Without Socialism, 1914, (“Sosyalizmsiz Sosyal Adalet”); The Economic Costs of War, 1916, (“Savaşın İktisadi Maliyetleri”).