Gargara’dan Yunanistan’ın Halkidiki Yarımadası’ndaki Gargara’ya sürgün edilen ecdadın oradaki mezarlarına da huzur verilmemiş. Selanik’e bağlı Gargara köyünde 201 Osmanlı mezarının bulunduğu alan, iş makineleri ile talan edilmiş.

1466-1486 yılları arasında 20 yıllık süre içinde Karamanoğlu Beyliğini tamamen bitirmek için Karamanoğlu Beyliği halkı Balkanlara göç ettirilerek oralara yerleştirmişlerdir. Bugünkü Makedonya, Bulgaristan ve Yunanistan, Balkanlar Türk yurdu haline gelmiştir.

20 Yıllık dönemde gerçekleştirilen sürgünlerden birini konu alınıp söylenmiş destandan dörtlükler:

“MORA DESTANI

Mora’nın gemisi geldi oturdu,
Ağlamaktan kendi kendin yitirdi,
Gelinlik kızları yasır götürdü,
Evliyalar imdat eyle ne olur.

Mora’nın üstünde ayılan yıldız,
Ne gecemiz belli, ne gündüzümüz,
Defterde yazılan bin yedi yüz gız,
Evliyalar imdat eyle ne olur.

Mora’nın gemisi çamdır, meşedir,
İçinde oturan beğdir, paşadır,
Mora dedikleri yüzbin köşedir,
Evliyalar imdat eyle ne olur.

Şu Mora’nın çeşmesinin başında,
Gızlar ocak suvar, duvar başında,
Güzellerin on üç, on dört yaşında,
Evliyalar imdat eyle ne olur.

Mora’nın gemisi geldi oturdu,
Ağlamaktan kendi kendin yitirdi
Gelinlik kızları yasır götürdü,
Evliyalar imdat eyle ne olur.” [1], [2]

Ne var ki Osmanlı dönemindeki ismi Gargara, bugünkü ismi ise Simantra olan köyde, yaklaşık 160 Gargaralı Türk aile ikame ediyordu.

Lozan Mübadelesi ile 1924 yılında 160 Gargaralı Türkiye’ye getirildi. 160 Gargaralı Antalya iline yerleştirilmiştir. Gargara’ya (Simantra) ise çoğu Erdek ve Kapadokya’dan gelen Rum göçmenler yerleştirildi.

Gargara’ya yaklaşık 5 ay kadar önce bir spor salonu inşası için temel kazılır ve kazılan temelde mezar bulunur. Bu mezarın Osmanlı döneminden kalma olduğu tespit edilince mezardaki naaşlar Halkidiki ve Aynaroz Eski Eserler Dairesinin deposunda muhafaza altına alınır. Bu olaydan sonra Dışişleri Bakanlığı köyün bağlı bulunduğu Propontida Belediyesi ile de temasa geçer, eş zamanlı olarak da diplomatik girişimle tepki gösterir. Naaşların yapılacak bir anıt mezara İslami usullere göre defnedilmesi şeklinde olur. Propontida Belediyesi anıt mezar yapılmasını, naaşların İslami usullere göre defnedilmesini kararlaştırıp defin işlerini gerçekleştirirler.

Osmanlıdan hiçbir iz bırakmayan, bırakmamaya çalışan Yunanistan, 500 yıla yakın Gargara köyünde yaşamış Gargaralı Müslüman Türk atalarımız anıt mezarın yapılmış olması sevindiren bir gelişme olabilir mi acaba?

10.12.2021
Durmuş Ali ÖZBEK


------------
[1] Ses kaydı yapılarak, söylendiği gibi yazıldı. Şerfe Karı da bunu, Yukarı Çağlar’dan Hürü Karı diye birinden öğrenmiş.
Şerfe Karı:( Şerfe Yıldırım) Yaş: 84
Derleme Tarihi: 13 Ağustos 1998 /
Ölüm yılı:2000 (87)
[2]Durmuş Ali Özbek, Sbide Antik Kenti— Yukarı Çağlar Köyü, 2015 Konya, Çimke Yayınevi, s. 407