Ruhi Konağın minyatür teorisi büyük emeklerle üretilmiş teoridir.
Kitabını okudum: Dolu ve boş alanlar... minyatür isimli..!
Türkiye Aydınlanması kapsamında bilgi birikimiyle minyatür sanatını teorize etmeğe çalışmıştır.
Türkiye’de sanat ve kültür kesiklikleri olmuştur... onların o kesiminden beriye Ruhi Konak başarılı bir ele alma meydana koymuştur.
Eğer kesintiler olmasaydı; Ruhi Konak ona göre bir eser ortaya koyacaktı.
Türk kültürüne bağlı minyatür görsel sanatları teorizasyonu sarahatle bugüne değin yapılamamıştır. Büyük sanat teorisyenlerimiz Burhan Toprak, Mansel; Aslanapa, Akurgal, İpşiroğlu vb. olmalarına rağmen...
Ruhi Konak çağdaş sanat kriterlerine göre bir sevk ve idarede teorik çerçeve çizebilmiştir.
Temel teori kriterlerini ve paradigmalarını uygulamıştır:
Zaman teorisi, ideoloji, Foucault’cu iktidar söylemi, John Berger’in görme teorisi, Gombrich’in şifre yapılanması...
Çağdaş söylemlerle bir minyatür analitiği sergilemiştir.
Başarılı karşılaştırmalar yapmıştır.
Minyatür aslında bir görsel ikonizmdir ve evrenseldir... ne batıya aittir ne de doğuya... minyatür ekspresyonizmdir. Kirschner de, Modigliani de vardır... Arnolfinilerin Düğünü resminde portrelerin çehreleri ve gözleri minyatür ikoniğine göredir... Mona Lisa’nın elleri minyatür ikonizmine göredir..!
Dünya resmi yek bütündür... resim evrimi fizik, kimya, matematik evrimsel bilgi mekaniğinden ayrı değildir. Bilhassa resim sanatı mekaniği bir bütündür ve stiller itibariyle ayrılır ve o da uygarlıklara göre değil temporaldir.
Minyatür çizgisel üsluptur ve painterly style ile iki temel tarzdan biridir... resim evrimsel görme sanatıdır...evrilerek devam eder tıpkı Galile mekaniği, Newton mekaniği, Einstein mekaniği gibi.
Modigliani minyatürü ilham kaynağı olarak kullanmıştır... Afrika minyatürizmi üzerinden... Matisse ise Osmanlı minyatürü üzerinden çizgisellik tarzını sentezlemiştir.
Van Gogh Japon resmi üzerinden kendi sentezini inşaa etmiştir. Chagall Rus minyatürü üzerinden...
Minyatüre doğu sanatı muamelesi yapmak doğru olmaz.
Gauguin Mısır minyatürünü kendi eserlerinde çok iyi kullanmıştır.
Cezanne " Card player" eserinde boyun, omuz çehre ve gözler olarak portrelerin de Osmanlı, Uygur, İran portre ikonizmi kullanmıştır.
Sanırım büyük ressamlarım minyatürden ne anladıkları ve nasıl sentezlerinde yaralandıklarına bakmak lazımdır.
Onların büyük ressam olmalarında bu usul ve medotoloji yatmaktadır.
İhtimal ki çizgisel stil- minyatür sanatından hem sentezlerine ve keşiflerinde bilinçli olarak yararlanmıştılar!
İki mekanik vardır resimde: Minyatürün de içinde olduğu çizgisel mekanik... diğeriyse gölgesel painterly mekanik!
Üçüncü mekanik mevcut değildir. Şimdilik mevcut değildir en azından!


y. yılmaz
04-40-2021
çanakkale