Akımlar var değil mi,
Yönelmeler,
Tutunmalar,
İstikamet ve yön tayin etmeler,
Sürüklenmeler,
Selde akıp gitmeler var.
………………………….

Edebi akımlar var.
Siyasi akımlar,
Sosyolojik,
Felsefi akımlar var.
…………………………..

Çeşit çeşit.
Tür tür.
Nevi nevi.
………………………….

Dünyada olan var.
Yerelde,
Ülkede olan var.
…………………………

Dönem dönem.
Çağ çağ.
Tarih öncesinden.
Arkaik dönem.
Eski, yakın ve,
Yeni dönemden.
…………………………

Boş yere değil,
Anlamsız,
Gereksiz yere değil,
Bir nedenle.
Bilinmeyen bir sebeple.
……………………………

Ya bir kişi ile.
Ya bir öğreti ile.
Ya da toplumsal bir hadise ile.
………………………….

Genelde bir önderi vardır.
Bir yazılı eseri,
Arkasında bir taraftarı vardır.
………………………….

Hepsi dünyevidir.
İnsan eliyledir.
Beşeridir.
……………………………

İzmlidir.
Ya şahıs adı vardır başında ya da öğretinin adı.
Ya liderinin adıdır, ya da felsefesinin.
Yani dayandığı kişinin veya düşüncenin ürünüdür.
……………………………

Adlandıralım.
Tasnif edelim.
Sıralayalım.
……………………………..

Siyasi ve ideolojik olanlara ne diyoruz.
Faşizm,
Nazizm,
Nasyonalizm,
Komünizm,
Leninizm,
Stalinizm,
Maoizm,
Marksizm değil mi?
…………………………….

Öğretili olanlara.
Hinduizm.
Şamanizm.
Budizm.
……………………………

Küresel ve kitlesel olanlara.
Kapitalizm,
Emperyalizm,
Liberalizm.
Pozitivizm,
İdealizm,
Septisizm.
……………………………

Ya edebi, sosyal ve felsefi olanlara.
Rasyonalizm,
Klasizim,
Romantizm,
Naturalizm,
Nihilizm,
Narsizm,
Dadaizm.
Kübizm.
……………………………

İzmlilerden ayıralım, ilahi yani semavi olanlara yönelelim..
Daha geniş kitlelere hitap edenlere bakalım.
Dünyada huzur ve mutluluk, ahirette cennet ve sonsuz hayat vadedenleri ele alalım.
Peygamberlerle mesaj iletenler,
Kitap olarak inenleri sıralayalım.
Hepsinden daha etkili olanlar, daha çok taraftar bulanlardır zikredilenler.
İslamiyet.
Yahudilik,
Hıristiyanlık.
Başka bir adlandırmayla;
Muhammedilik,
İsevilik,
Musevilik.
Atlamadan geçmeyelim ilahi olanlar sıralanmışken;
Kitabı Zebur olan Davud’un dinini de unutmayalım.
.......................................................

Ateizm,
Materyalizm,
Şamanizm,
Taoizm,
Panteizm,
Monizm ve düalizmi,
Kabala öğretisini,
Zerdüştlüğü,
Epikürizmi ve Stoacılığı şimdilik geçelim.


Kemal GÜL
27.12.2015