İlimizdeki engelli derneklerinin çoğalmasıyla ilgili üç buçuk yıl kadar önce “Hangi Mantık Kabul Edebilir?” başlığı ile bir yazı yazmıştım.
Yazdığım yazının üzerinde bu kadar uzun bir süre geçmesine rağmen değişen bir şey olmadığı görülüyor. Şu anda ilimizde engellilerle ilgili faaliyette bulunmak amacıyla kurulmuş olan değişik isimlerde ve değişik engel gruplarından 16 tane dernek ve 17 tane de spor kulübü olmak üzere toplam 33 tane dernek bulunmaktadır.
Aradan geçen bu süre zarfında kapanan dernek çok az olmasına rağmen ne hikmetse yeni açılan derneklerle bu boşluğun vakit geçirilmeden doldurulduğu görülüyor. Değişik isimlerde ve değişik engel gruplarından derneklerin ve spor kulüplerinin olmasına rağmen neden insanlar yeni dernek açarlar hiç düşündünüz mü?
Yasal mevzuatlarda derneklerin tanımı, “Dernek, kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel bir kişiliğe sahip kişi topluluklarındandır.” diye açıklanır.
Belirli ve ortak bir gayeyi gerçekleştirmek üzere insanların bir araya gelerek bilgi ve çalışmalarını birleştirerek çalışmalar yapmak amacıyla kurulmuş olan bu engelli derneklerini açan insanlara bakınca düşünmeden edemiyorum.
Bu kişilerin gerçek amacı engelli sorunlarını araştırıp çözüm üretmekse, birlik ve beraberliği sağlayarak bir araya gelip ortak bir amacı gerçekleştirmekse, bilgi ve çalışmalarını birleştirmekse var olan onlarca derneklerden bir veya bir kaçına gidip katılarak bunları neden yapmıyorlar da ayrı dernek açıyorlar?
Gerçekten duyarlılarsa ayrı ayrı dernek açarak engelli camiasını bölüp parçalayarak zarar vermektense kurulmuş olan derneklerden herhangi birine giderek katılabilir ve çalışmalarda bulunabilirler. Biliyorsunuz ki “Birlikten kuvvet doğar” diye atasözümüz var…
Bazı kişi veya kişiler bu derneklerin çoğalmasının renklilik yaratacağını ve her derneğin bir soruna çözüm getirmiş olsa faydalı olacaklarını düşünebilir ve savunabilir. Ben bu fikre ve düşünceye pek katıldığımı söyleyemem.
Çünkü var olan derneklerin büyük çoğunluğu hangi sorunu araştırıp dile getirdi ki, hangi soruna çözüm üretti ki yeni açılanlarda yapsın? Bu şekilde düşünmemi önyargılı bulanlar olacaktır mutlaka, ancak ben bu kanıya 21 yıl süresince bu camianın içerisinde olan ve mücadele etmiş ve etmeye de devam eden biri olarak dile getiriyorum.
Bunun dışında uzun yıllar gerek il içinde gerekse de il dışınca bu camia içerisinde bulunmam nedeniyle yetkili-yetkisiz, engelli-engelsiz ve konuyla ilgisi olan ya da olmayan binlerce insan tanıma fırsatım oldu. İşte bu bilgi birikimi ile gözlemlerime dayanarak dile getiriyorum.
Derneklerin gerek ilimizde gerekse de diğer illerde sağlıksız bir şekilde çoğalması başta engelli camiası olmak üzere amaç doğrultusunda dürüst ve güzel çalışmalar yapan derneklere büyük zarar vermektedir.
Türkiye Sakatlar Derneği Malatya Şubesi olarak faaliyette bulunduğumuz 21 yıllık süre içerisinde savunduğumuz gibi her engel gurubundan birer derneğin yeterli olacağı ve bu derneklerinde bir araya gelerek ortak faaliyet yürüterek sorunlara çözüm arayabileceğini dile getirdik.
Ancak bunun gerçekleşmesini bir türlü sağlayamadık. Bizler birlik olmaktan bahsettikçe insanlar ayrı baş çekmeye başladılar. Ayrı baş çekenlerin sonu ise çok uzun sürmedi tabi ki. Sağlıklı bir yapılanma ve örgütlenme olmamasının sonucunda ise;
-Engelliliğini kullanan engellilerin,
-Engellisini kullanan engelli ailelerinin,
-Engellileri kullanan engelli derneklerinin,
-Engellileri kullanan rehabilitasyon merkezlerinin vb kuruluşların,
-Engellileri kullanan seçilmiş veya atanmış kişi veya kişilerin ve
-Engelleri kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının önüne geçemediğimiz gibi sorunlara da çözüm getirmede yeterince yeterli olamadık.
Sözün özü olarak, amaç doğrultusunda dürüst çalışmalar yapan dernekleri tenzih ederek şunu belirtmek istiyorum ki var olan derneklerin çoğunluğu ile yeni kurulanların asıl amacı engelli sorunlarına çözüm üretmek falan değildir.
Bunların asıl amacı engellileri basamak yaparak ya şahsi menfaat elde etmek, ya engelliliği kullanarak duygu sömürüsü ile esnafı, vatandaşı dolandırarak rant elde etmeye çalışmak, ya kurum ve kuruluşlarda çalışanlar bulundukları yeri sağlamlaştırmak ya da siyasete, siyasetçilere alet ederek kullandırmak için kurulmuşlardır. İşin ilginç bir yanı da açılan derneklere bakınca engellilerden çok sözde engelsiz olan insanlar tarafından kurulduklarını göreceksiniz…

Ali Haydar Koyun
Yazar/Engelli Aktivist