Dünya Kadınlar Günü mü, Dünya Emekçi Kadınlar Günü mü daha ona karar veremişken 8 Mart dolayısıyla bir baktım bir sürü yazı yazılmış sitede. Hatta ’ Dünya Dişişer Günü ’ olsun diye yazan bile olmuş.

Bir konu üzerinde bu kadar çok yazı yazılmışsa ben o konuda yazmam artık. Dolayısıyla da 8 Mart ile ilgili hiç bir şey yazmamaya karar verdim.

8 Mart Önemli bir gün müdür, değil midir inanın daha onu bile anlamış değilim zira bayanların pek çoğu bile böyle bir güne itiraz ediyorlar.

Neyse... O kısma fazla girmeden bir gün öncesine bakalım. Yani 7 Marta...7 Mart Ne günü? Şöyle takvimleri kurcaladığımızda herhangi bir şeyin günü olmadığını görüyoruz Ama bir engelli olarak benim nazarımda 7 Mart önemli bir gün oldu artık. Neden mi? Açıklayayım.

8 Martta sapasağlam kadınlar sokaklara dökülürler ellerinde pankartlar, dillerinde sloganlar ve bir takım isteklerde bulunurlar. Kimden isterler? Erkeklerden. ’ Bizi daha çok sevin, bize daha çok saygı gösterin, bize hakkettiğimiz değeri verin, bizi dövmeyin, bizi, öldürmeyin, bize eşya muamelesi yapmayın, bize tecavüz etmeyin, bizi taciz etmeyin...’Uzar gider.

7 Marta ise bir engelli insanın yazdığı müthiş bir kitap okurlarıyla buluşur. 7 Mart 1997

Şimdi denilebilir ki ’ Ne varmış yani. Engelli insanların yazdığı o kadar çok kitap var ki dünyada’

Ama bu kitap farklı. Haaa şu meşhur ’Sol Ayağım’ Kitabından bahsetmeyeceğim. Bu ondan da müthiş. Adı: DALGIÇ GİYSİSİ VE KELEBEK (LE SCAPHANDRE ET PAPİLLON ---- THE DİVİNG BELL AND BUTTERFLY )

Müthiş çünkü bahsedeceğim kitap göz kapağı ile yazılmış bir kitaptır.

Evet evet..Bildiğiniz göz kapağı ile. Zira yazarı olan Jean-Dominique Bauby’nin hareket edebilen tek organı bir gözü ve o gözün göz kapağıdır. Bunun dışında vücudununun hiç bir organını kıpırdatamamaktadır. Çünkü o ’ locked-in denilen’ bir çeşit felç hastasıdır.

İşte böyle bir halde olmasına rağmen Jean-Dominique Bauby, felç olmadan önceki hayatını bir kitapla anlatmaya karar verir.

Bir dil terapisti, Fransızcadaki harfleri kullanım sıklığına göre sıralayarak (E, L, A, O, I, N, S, D, vs.) okumuş, Bauby, söylemek istediği harf gelince göz kırparak karşılık vermiştir. Bu yolla kitabın yazılması için Bauby’nin yaklaşık 200.000 kez göz kırptığı tahmin edilmektedir. Bir kelimenin ortalama yazılma süresi 2 dakika almıştır.

Düşünebiliyor musunuz. Bir kelime yazabilmek iki dakika sürüyor. Ama yazar yılmıyor.


Jean-Dominique Bauby,Elle dergisinin baş editörlüğü yapmaktadır ve oldukça fırtınalı bir hayat yaşamaktadır.

Aslında iyi bir aile babası ve çok güzel bir eşi olduğu halde bir başka kadına gönlünü kaptırmış ve eşinden ayrılmıştır. Eşinden ayrı yaşamakla birlikte onunla oldukça medeni bir ilişkisi vardır. Çocuklarını görme, onlarla birlike olma konusunda bir sıkıntı yaşamaz. Nitekim en büyük çocuğu olan oğlu ile birlikte yeni almış olduğu arabası ile bir geziye çıktıklarında birden fenalaşır. Arabayı durdurur ancak bir daha kıpırdayamaz. Bundan sonra artık son nefesini verinceye kadar bir hastanede geçecektir hayatı...

İşte bu ilginç ama gerçek hayat hikayesi ABD’li yapımcı Julian Schnabel tarafında2007 Yılında. Pek çok ödülleri olan bir film haline de getirildi kitaba ilaveten.

Filmde adı geçen tüm isimler gerçek. Yani “True Story” adı verilen yaşanmış bir öykü. Dünyada az görülen bir vaka olan kılcal damar tıkanıklığı yüzünden sol gözü hariç tüm vücudu felç olan Bauby, hayatının bundan sonrasını bu şekilde geçireceğini öğrendiğinde bunun için ağlayamıyordu bile. Çünkü felç olmuştu. Ancak felç olmadan önce bir yayımcı ile anlaşmıştı. Bir kitap yazacaktı.Aslında kafasında kurguladığı kitap Monte Cristo’nun günümüze uyarlanmış bir şekli olacak ve baş kahrama da kadın olacaktı. Plan buydu. Fakat artık tek göz kağapını oynatabilip tüm iletişimini onunla sağlamaya başladıktan sonra bu düşünceyi ikinci plana attı. Öncelikle kendisini anlatacaktı.

Bu kitabı yazmak için son derece sabırlı birine ihtiyaç vardı. Çünkü Bauby iletişim kurabilmek için sadece sol gözünü kullanabiliyordu. Karşısındakinin de onu anlayabilmesi için sadece bir harf için tüm alfabeyi yeniden okuması gerekiyordu.

Bauby’nin, bu kitap için yaklaşık 200.000 kez göz kırptığını düşünülüyormuş. Felçli bünyesinde kendini bir dalgıç gibi hisseden Bauby, o sabır abidesi editörünü de kelebek olarak görüyordu. Kitaba ismi böylelikle vermiş oldu. Dalgıç Giysisi ve Kelebek … Bu kitap belki de onun hayatındaki en önemli şey olmayacaktı. Ta ki felç olduğunda yapabileceği işler oldukça sınırlı olana dek. Oysa şimdi yazdığı kitap film oldu. Ancak kendisi izleyemedi. Çünkü 1997 yılında kitabı piyasaya çıktıktan on gün sonra zatürree sebebiyle hayata gözlerini yumdu. Ancak bundan önce hayata son golünü atıp gitti.

Filmde en etkileyici sahne kesinlikle sağ gözünün ödem olmaması için dikildiği sahneydi. Aynen içerden bir görünüşle yani Bauby’nin gözünden görebileceğimiz şekilde çekim yapılmış. Oldukça etkileyiciydi.

Bunun dışında benim nazarımda unutulmayacak üç sahne daha daha vardı:

Birincisi: Bauby’nin eski eşinin, eski kocasıyla ilk karşılaştığında ona - Sevgilisi olan kadını kastederek - ’ O da geldi mi? Diye sormasıydı ki daha sonra bu soruyu bir kez daha sordu bir başka ziyaretinde. Yani kadınlar, durum ve şartlar ne olursa olsun diğer kadını hep merak ederler.

İkincisi: Bauby’nin sevgilisi telefonla hastanedeki Bauby ile konuşmak ister. Ancak Bauby’nin başında o anda eski karsı vardır. Sevgili, eski eşten dışarı çıkmasını rica eder. Eski eş ise bunun mümkün olmadığını, onunla konuşabilmek için ancak kendisinin aracı olabileceğini, kısaca iletişimin nasıl kurulduğunu anlatır. Ancak kadın ısrar eder. Bu arada Bauby de göz kapağı işaretleri ile ’ Sadece bir dakika çık’ der.

Eski eş dışarı çıktığında sevgili olan kadın neden gelemediğini filan anlatıp Bauby’i hala çok sevdiğini söyler. Son olarak ’ beni görmek ister miydin?’ Diye sorduğunda eski eş içeri girer. Sorunun cevabını Bauby den alır ve sevgiliye iletir ’ Evet..Her zaman.’ Yalnız sevgili hiç bir zaman Baudy’nin yanında olmazken her zaman onun yanında olan eski eşidir.

Üçüncü olarak da Bauby’nin sağlıklıyken, doksan iki yaşındaki babasını traş etmesi ve aralarında geçen konuşmalar...

Filmin yönetmenliğini Julian Schnabel yapmış, senaryosunu ise Ronald Harwood elden geçirmiş. Jean-Dominique Bauby rolünde Mathieu Amalric’i görüyoruz. Onun hayata tutunmasını sağlayan ve Fransa’nın en sık kullanılan harflerini başa gelecek şekilde sıraladığı bir alfabe oluşturan, konuşma terapistini Marie-Josée Croze canlandırmış. Ve kitabın yazılmasında büyük emeği geçen aynı zamanda ismine ilham kaynağı olan editör Claude rolünde ise Anne Consigny var.

Filmin acıklı olması bir yana Jean-Dominique Bauby’nin sol gözünden çekiliyor olması ve kendisinin düşüncelerini seslendiriliyor olması filme bir neşe katmış. Hayata felçli de olsa sıkı sıkya başlanmanın önemini bu kadar iyi vurgulayan bir yapıt olan Dalgıç ve Kelebek (The Diving Bell and the Butterfly)adlı bu filmi mutlaka izlenmeli bence. Ben bu gün üzerinde çok yazılmış olan Dünya Kadınlar Günü ya da Dünya Emekçi Kadınlar Günü hakkında bir şeyler yazmak yerine Bu filmi izledim ve sizlerle paylaşayım dedim

Kısaca ’ Hayatta başınıza her ne gelmiş olursa olsun yaşamak güzeldir’ Gibi ukalaca ve içimden gelmeyen bir cümle kurmayacağım ( Bana göre yaşamak elbette güzeldir ama her şeye rağmen değil. ) ama kitabın da filmin de mesajı bu: Yaşamak Herşeye Rağmen Güzeldir.

Filmi merak ediyorsanız aşağıdaki linklerden iki bölüm halinde seyredebilirsiniz.

www.altyazilifilmizle.org/kelebek-ve-dalgic-izle.html
www.altyazilifilmizle.org/kelebek-ve-dalgic-izle.html/2
RESİMLER

1- Gerçek Jean-Dominique Bauby ve gerçek terapisti.
2-3-4-5- Filmden bazı sahneler.
6- DALGIÇ GİYSİSİ VE KELEBEK (LE SCAPHANDRE ET PAPİLLON ) Adlı kitap.