“Her uğraş yaratıcı cesaret gerektirebilir ve gerektirir. Günümüzde teknoloji ve mühendislik, siyaset, iş dünyası ve kuşkusuz eğitim, tüm bu uğraşlar ve diğer bir çoğu, köklü bir değişimin ortasındalar; ve bu değişimi değerlendirecek yönlendirebilecek cesur insanlar gerekmekte.” (1)
Mahmut Makal köyünde gördüklerini katıksız aktardı, döktü yazıya. Köy yaşamındaki deneyimleri idi bunlar. Bu deneyimler kazınmıştı bilinç altına. Kendisi, annesi, babası, dayısı, amcası, komşusu bu deneyimlerin içinde yer alırlardı ve tümü de gerçeklerdi. Rollo May’e göre: “deneyimlerin gerçekliğini karşılamak kuşkusuz tüm yaratıcılığın temelidir.” (2)
Ülkemizde bunu ilk deneyen ve yazan Mahmut Makal’dı. Yazmak cesaretini göstermişti. Yer yerinden oynadı.
Mahmut Makal; düşüncede, yazım yaşamında hala genç ve yaratıcı. Kılı kırk yararcasına irdeler yazdıklarını. Döner döner yeniden okur, didikler sözcükleri, tümceleri. “Bitirdim” derse yazıyı dinlenmeye bırakır. Birkaç gün o yazıyla ilgilenmez. Sonrasında yeniden okur, son düzeltmeleri ve düzenlemeleri yapar. Kararını vermiştir. Yazı artık demlenmiştir.
Son noktayı koyar. Bu on ikiden vurmak gibi bir şet olsa gerek. Ne var ki; iş bununla bitmez. Gönderdiği, ya da kendisinden istenen yazıyı yayımlayacak dergi veya kitabın editörleri ya da düzeltmenleri girer devreye. Mahmut Makal en çok da onlardan çekmiştir. Orhan Veli’nin dediği gibi:
“Nasırdan çektiği kadar” Mahmut Makal da editörlerden, düzeltmenlerden çekmiştir. O “salık” yazmıştır, onlar “sağlık” olarak düzeltip yayımlamışlardır. İşte bu noktada Mahmut Makal titizliği devreye girer, sinirlenir. Elden ne gelir, basım yapılmış, dağıtım tamamlanmıştır. Mahmut Makal üşenmez, önce yayımcıya, sonra ulaşabildiklerine düzeltmeleri tek tek bildirir, gereğini yapar ve düzeltir.
Bir kitaba önsöz mü yazdı, ondan sonra kitaba bir nokta bile koyamazsınız. O; okuyup değerlendirdiğini görmek ister., yeni eklemeler denetiminden geçmediği için kabullenmez. Kılı kırk yarar demiştik ya, ondan.
Mahmut Makal yazım kurallarını tüm yazılarında titizlikle uygular. Bu O’nun kişiliğini yansıtan önemli bir noktadır. Bu titizliğinden sonra oluşan tümcelerinden, tek sözcüğün yerini bile değiştiremezsiniz. Yazın kişiliğini böyle oluşturmuştur.
Bazen dergilerden yazılar istenir. Hiç üşenmez, hangi konuda ise oturur yazar. Yaşı gereği, yazmakta sıkıntı çektiğini bile bile ikilemez. O hala elle yazar yazılarını. Zorluk çekse de yazmayı sürdürür. Söz vermiştir, zorlansa da yazıyı bitirir, yollar. Sonrasında ne olur dersiniz? Yukarda anlattığım gibi ya dizgicilerin hışmına uğrar, sözcükler onlara göre düzeltilir ya da bazen tümceler yer değiştirir. Hadi ondan da vazgeçtik, derginin o sayısı abone değilse kendisine yollanmaz. Yazın adına bu davranışa içerlemekten başka bir şey gelmez elinden. İnce düşüncelidir, dergiyi yollamadınız diye de sitem etmek gelmez elinden.
Başka bir seferinde yine bir konuda bir yazı istenir. Yine titizlikle,” ince eler, sık dokur” derler ya, işte öylesine oturur bin bir zorlukla yazıyı hazırlar. Yollar yayın evine. Kitap basılır, piyasaya çıkar. Mahmut Makal bekler, ne var ki, ses seda yok. Tutar bir kitap ister. “Hakkıdır” dersiniz değil mi? “Evet”haklıdır. Yayı nevi de kitabı yollar. Ne var ki, gelen kitap ödemelidir.
Başka bir şey eklememe gerek yok. Ülkemizde yazara, sanatçıya ,yazın emekçilerine verilen değer ve saygı budur.
Oysa Mahmut Makal köy yazının öncü ismidir. Daha on yedi yaşlarında iken tuttuğu köy notları, önce Varlık dergisinde yayımlanmış, sonra da varlık yayın evi tarafından “Bizim Köy” adıyla kitap olarak yayımlanmıştır. İlktir, öncüdür Mahmut Makal. Böylece köy yazını, köy romanı döneminin ilk kıvılcımları atılmıştır. Ard arda köy romanları yazılmaya başlanmıştır.
Mahmut Makal, Muğla Yerkesik’li Naciye Poyraz Makal ile evlidir ve Ankara’da yaşamaktadır. Kendilerine sağlıklar diliyorum.

Mehmet ERBİL
www.mehmet-erbil.tr.gg

(1) Rollo May, Yaratma Cesareti, Metis yayınları, Şubat 2011, s. 48.
(2) a.g.e. s.52