Eğitim-öğretim, öğrenme ve öğretme işidir. Öğrenci ve öğretmen açısından bu değişmez. Öğrenci öğretmen aynı şeye muhataptır. Bilmek ve anlamak...
Eğitim stratejileri üç çeşittir.
Keşfetmek, araştırmak ve sunum.
Bilmek ve anlamak için uzun vadeli son maksata eğitim stratejisi diyoruz.
Veya şöyle anlaşılabilir eğitim stratejisi: Eğitim- öğretim temel amaçlarına eğitim stratejisi denir.
Bir okulda stratejilerin teki uygulanabileceği gibi diğerlerinden korelasyon yapılabilir.
Birinci strateji olarak keşif stratejini yorumlamaya çalışalım.
Keşif stratejisine bağlı kalınarak bir konu üzerinden gidilir. Yöntem ve teknikler ise kullanılmak için ayrıca saklı tutulur.
Keşfetmek okulda derste, öğretmen ve öğrencilerin yaptığı kılgıdır. Terime işlenmekte denebilir.
Deney, denemek, sınamak yenileştirmek bulmakta dahil edilir.
Keşfetmek stratejisini somut bir olayla örnekleyelim.
Bir öğretmen kendi öğrenciliğiyle beraber elli yıl renk çemberi konusunu çizmiş, çizdirmiştir.
Matematik öğretmeni yine öyle, elli yıl boyunca "çarpım cetveli" öğrenmiş, öğretmiştir.
Resim öğretmeni her yıl renk çemberini geliştirerek çizdirmiştir. Bir yıl üçgenler içerisinde çizdirmişse takip eden yıl kutular içinde çizdirmiştir. Üçgenden kutuya geçiş bir keşif stratejisidir. Denemek ve tekrar etmemek stratejimizin kuralıdır.
Renk çemberi konusu psikolojik olarak her yıl işlenmesi nedeniyle rutin monoton gözüksede işlenmek, denemek, yenileştirmek sıkıntı çekmeği önleyecektir.
Keşfte etkin olan zamanın akış içerisinde algılanmasıdır... zaman üç dilime bölünerek tekrarı önlenmiş oluyor. Zaman dün, bugün ve yarın diye tanzim edilince sabit kalmağa renk çemberi razı olamayacaktır. Kılgı ile değişim, gelişimi gerçekleştirecektir.
Eğitim filozofu Freire’yi belirtmek istiyorum.
Eğitim filozofumuz Veysel Sönmez Freire gibi keşif startejisini sevgiyle bütünleştirmek taraftarıdır.
Onlara göre sevgi olmaksızın bilmek anlamak gerçekleştirilemezdir.Freire sevgi olmazsa öğrenmek olmaz demektedir. Kendi keşif stratejisine " diyalog" ismini vermiştir.
Diyalog onun nezdinde ( gözünde) tıpkı renk çemberi konusu gibi her yıl gelişecek şeydir. Renk çemberi kompozisyon olarak yenileşecektir başkalaşacaktır tabi ki deney vasıtasıyla.
Diyalog deneyin- kılgının sevilmesidir. Renk çemberinin her yıl değerlendirilmesidir. Renk çemberiyle yeni update edilmiş iletişim kurmaktır. Yeni bir konuşmaktır.
Paulo Freire ile Veysel sönmez sevgi anlayışlarını kıyaslayacak değiliz. Sevgi diyalektiği iki çeşittir birisi Budist anlayışın kendini bitirerek hiçlikteki tekliğe erişmek sevgisidir. Diğeriyse ikinin bir olması Eros’ta ki biyolojik çoğalma gibi artarak, üreyerek, çoğalarak büyümek sevgisidir... Bundan ötesi metafiziğin sahasına dahildir... bilgi kabilinden değinerek geçmek istiyorum.
Sunuş stratejisi.
Bu strateji üç biçimde incelebilir.
Statejik olarak başlı başına bir amaçtır.
Yöntem olarak diğer stratejilerin amaca ulaştırılmasında usul kolaylığı sağlar.
Teknik olarak ders konuların işlenmesinde konuşmak gibi araç olur.
Sunuş bir ders boyunca öğrenci veya öğretmen tarafından kullanılan iletişimsel diyalogtur.
Teknik üstünlüğüyle günümüz iletişiminde "ne söylediğin değil nasıl söylediğin önemlidir" anlayışını yerleştirmiştir.
Sunuşta, tartışma, anlatmak, gösteri, vaka analizi, bireysel çalışmak, problem çözmek yöntemleri kullanılır.
Sunuşu daha iyi anlamak için takdim sanatının yapıldığı alanlara bakmakta yarar var...
Doğru ve dürüstlük ilkeli takdimlerde başarı şansı daha yüksektir.
Jürili mahkemelerde haklı olan güzel takdimle bunu perçimlemişse başarısı muhakkaktır.
Komşudan kibrit istemek bile basit bir takdim formu ister.
Sunuşu ders konusu renk çemberiyle somutluyarak anlatalım.
Renk çemberini binlerce derece seviyesinde takdim edebiliriz. Nerede, nasıl, ne zaman tercihimizi öğrencinin bilmek anlamak kabiliyetine göre ayarlayabiliriz.
Misal; öğretmen renk çemberini güneşli havada dışarıda su hortumunu fışkırtarak damlarda renklerin skalaya göre ayrıştığını sunabilir. Bahçede uygun bir yüzeyde mazota su katarak renk çemberinin skalaya uygun açıldığını sunabilir.
Öğrenci kazanımı artmış ve edinmişse konuyu, amaç gerçekleşmiş demektir.
Sunuşta öğretmen maksat gerçekleşsin diye her türlü fedakârlıkta bulunur. John Dewey deneyim, deney de sınırı sadece iyi niyet ve konjüktüre göre tarif etmiştir.
Sunumda mizah, şaka, anlatım akıcılığı, içerik dikkatleri yakalamak ve uzun projeksiyonda öğrencinin çözeceği örnekleri modeller üzerinden genç insanların beyinlerine işler sunucu.
Son stratejimize geldi sıra.
Araştırmak... araştırmak stratejisi. Bilimsel olsun sanatsal olsun tüm konular araştırılarak geliştirilir. Araştırmak amaç olarak benimsenmişse artık bu stratejik bir usul olmuştur. Derste dağ konusu işleniyorsa; Everest Dağı anlatılıyorsa karşıda ki Erciyes Dağı bu konseptekiler için daha cazip gelecektir. Erciyes Dağı okulun karşısındaysa stratejimize uygun öğretmen öğrencilerine araştırma konusu Erciyes’i verecektir.
Resim dersinden yine renk çemberi konusuyla devam edelim. Öğrenciler kimyasal renk çemberini öğrenmişlerdir artık. Araştırma stratejisi usulü onlara ışık renkler çemberi nasıldır sorusunu sorduracaktır. Bu dersteki öğrenciler araştırmalarına sınıfta ışık renk çemberini duvarda denemeğe başladıklarında araştırmalarını genişlettiklerini göreceğiz. Fizik veya Fen Bilgisi öğretmenlerin araştırma kaynağı olduğunu araştırarak bulduklarında araştırmanın kavramsal değerini anlamış olacaktırlar.


yalçıner yılmaz
03-09-2015
çanakkale- kepez