İLLERİN OĞLU
Bir güzel türküdür söylenir. Benim can anam bir güzel söylerdi ki...Hem çalar, hem söylerdi. Hele de Şirif (Şerife) bacıyla bir araya geldiler mi anam alırdı defi eline. Bir çağlayandı akan. Def,ezgi, seslerin kaynaşıp karışması...Bir seyirlik oyundu. Koşalaşan analar aynı gaydada çalar çığırırlardı.
İllerin oğlu da çalıp çığırdıklarından biriydi. “İllerin oğlu” bir tamlama. Bu tamlamanın tamlayıcısı “iller” kelimesi “eller” demek.” Yabancılar,başkaları” manasına. Türküde bir sitemi ifade ediyor. Bir dörtlüğünü yazayım en iyisi. Meramım daha net anlaşılır:
“Suya giderim suya
Almayı (elma) soya soya
Galdır yârim şapganı da illerin oğlu
Gorüyüm doya doya da dayanamıyom
Beni goymuş yar sevmiş de ona yanıyom”
“İllerin oğlu” ,bazen “Asgerim yârim” olurdu. Biz bu ses ve nefes cümbüşünü huşu içinde dinlerdik. Dinlerdik de kendimizden geçerdik.
“İllerin oğlu” var da “İl gızı” yok mu? Var “İl gızı” da var. Hacı Taşan’ın sesinde can bulan bir türküdür. Aha da yazıyorum:
“Altın yüzük ulanmaz
Suya atsan bulanmaz
İl gızı dağal mi ki
Gurban olsan inanmaz”
Bir de Ahmet Gazi Ayhan’ın sesiyle ölümsüzleşen bir türkü var. Bu türküde “Elin gızı” ve “Elin oğlu” dönüşümlü kullanılır:
“Adım dillerde söylenir
Gomşular bennen ağlenir
Haftaya galmaz evlenir
Elin gızı (Elin oğlu) yas mı dutar”
N’oldu? Oflayıp pufluyorsunuz. Sabır taşı çatlamak üzere, biliyorum. Ben de sözü uzattığımın farkındayım. Laf lafı açıyor. İpin ucu kaçıyor. Ne yapayım? Oluyor işte.
Komşu kızı Birsen’e dünürcü geldi Yazıkışla’dan .Yazıkışla’nın esi adı Gürden. Hala biz Yazıkışla demeye alışamadık.”Gurden” diyoruz. Dünürcüler Osman emminin evinde. Osman emminin hısımları aynı zamanda. Birsen’i sorup soruşturmuşlar. Bir de Peruz’a soracaklar. Öyle ya Peruz’dan daha yakın kim tanıyabilir Birsen’i. Birsen komşu kızı.
Birsen Cafer emminin torunu,Ömer abinin kızı. Deli dolu. Dobra konuşur. Yüksek sesle,bağıra bağıra...Bu sebepten ebesi Dudu bacı “Tatar” lakabını takmış.
Gitti Peruz Osman emmigile. Anlattı Birsen’i:
“Aslan gibi gız. Evi barkı çeker çevirir. İşini bilir. Biraz deli doluluğu var. Kalabalık horanta. Ne yapsın? Koca evin işi gücü golay mı? Birsen iyi gız.”
Allah yazmış. Birsen gelin gitti Gurden’e. Bir zaman sonra baba evine ziyarete geldi. Anam Birsen’i görmeye gitti. Birsen anamın elini öptü. Sarıldılar. Anam sordu:
“Nasılsın Birsen’im? İyi misin? Geçiminiz nasıl?”
Birsen gaba boydan konuştu:
“İyiyik Hacce bacı... Geçimimiz de iyi çok şükür. İlin oğlu çayını da doldurur. Şekerini de atar.”
Anam güldü. Bir yandan da imrendi Birsen’e:
“Ne gozel Birsen’im. Biz öyle çayını dolduranı,şekerini atanı gormedik. Mutluluğun daim olsun. Gozel Irabbim geçim baylığı virsin gızım...”