Yozgat’ta Görücü Usulü Evlilik ve gelenekleri: 1.Bölüm
Sevgili okuyucular; Anadoluda Evlilik üzerine, Yeni bir yazı dizisine başlıyoruz. Adem ile Havva dan türeyen insanoğlu yeryüzündeki bütün canlıların üzerinde bir düşünme yeteneğiyle yaratılmıştır. Evrendeki canlıların tamamı erkekli dişili olarak yaratılmış olup bunların birliktelikleriyle de canlıların sayıları çoğalmaktadır. Canlılar alemindeki yaradılış türler arasında farklılıklar göstermektedir. Bazı canlılar, örneğin Hayvan türleri, hayvansal güdüleri ile hareket ederek bu eylemleri aleni ve kuralsızca geçekleştirirken bazı hayvan türleri ise belli kalıplaşmış guruplarda liderlik kavramlarıyla, bir takım durum ve aşamalarla ( örneğim sürü liderleri dişisini seçmek için diğer bir lider adayıyla kavga eder ve kazanan dişiye sahip olur, bazıları ise hiç bir kurala bağlanmadan istediği hemcinsi ile ilişkiye girer. ) bu ve benzeri şekillerle bu çoğalmayı sağlamaktadırlar. Bu canlılar günümüzde dahi aynı şekillerde çoğalmaktadırlar.
İnsan oğlu ise ilk yaradılış özelliğinin verdiği meziyet bakımından günümüze gelene kadar çeşitli evreler geçirmiş ve bunları da gelenek ve görenekler kavramıyla bazı kurallar ve kaidelerle çeşitlendirmiştir. İnsanların evren üzerindeki farklı diller, farklı renkler, olarak görülmesi çeşitli kavimlerin oluşmasına yol açmıştır. Kavimler arası rekabetlerde dağılıp parçalanmalara sebebiyet vererek, dünya coğrafyasına sayılamayacak kadar dağılmıştır. Bu kavimler de yaşantılarını bir düzene sokmak için kendi içlerinde kural ve kaidelerle gelenek ve göreneklerini zenginleştirmişlerdir. Bazı kavimlerde olmazsa olmazlar hala günümüz yaşantılarında varlığını sürdürse de çoğu kavimlerde değişim ve zamana uyumluluk halleri bazı gelenek ve görenek adıyla yapılan uygulamalar son bulmuş ve unutulmaya başlamıştır.
Evlilik bir çekirdek aile yapısının oluşumu ve idame kaynağıdır. Bu yapıyı kurma aşamaları çokluğu bizim gelenek zenginliğimiz olarak kabul edilse de gün geçtikçe bazı kavramlar azalmalar göstermektedir.Bu durum kimilerince kayıp olarak değerlendirilmektedir, kimilerince de bazı gelenekler aileler arasındaki olumsuzluk meydana getiren ve tatsızlıkla sonuçlanan bazı olayları azaltarak kolaylaştırılmış olarak memnuniyet verici hale gelmiştir. Bu ortamı geren olarak görülenlerden bazıları ( Başlık Parası veya süt hakkı pazarlığı, alınacak ev eşyası, çeyiz listesi yazılımı, düğün içindeki; kapı kitleme, sandığa oturma . vs. ) gibi daha nicelerini sıralamak mümkündür. Ayrıca evlilik kavramında birde tek eşlilik, çok eşlilik boyutu vardır. Bu kavramın çok eşliliği genelleme noktasında yok sayılsada , azda olsa bazı toplumlarda gönüllü, bazı toplumlarda zoraki, bazı toplumlarda ise naçari varsayılarak yaşanmaktadır. Çok eşlilik resmi engellere rağmen manevi şekillerle hala günümüzde varlığını sürdürmektedir. Bu evlilik kavramının yaşattıkları gelenekler oldukca hızlı değişmeye ve güncellenmeye doğru büyük bir hızla yol almaktadır. Modern çağ dediğimiz teknoljik olgularla insanların evlilik öncesi tanışma, görüşme ve anlaşma ortamları daha faal ve aktif şekilde oluşması gelenekler sinsilesini kısaltarak kısa zamanda sonuçlandırmaktadır. Özetlenen bu kavramı önümüzdeki haftadan itibaren bölümler halinde ayrıntılarıyla sunacağım. İlgilerinize şimdiden teşekkür ediyorum. “Devamı Var”
YAZI DİZİSİ- DEVAM EDECEK
Araştırmacı Şair Yazar Salim GÜLBAHÇE
Yozgat Şairler Yazarlar Birliği Derneği Başkanı