AYVALIK İlkçağda Misya, Hitit, Frig, Lidya, Ortaçağda Roma ve Yunan, 15. yüzyıldan itibaren de Türk egemenliğine girmiştir.Antik çağda bir tür yabani ayva anlamına gelen kentin "KİDONİA" olan adı bugünkü "AYVALIK" adıyla eşanlamlıdır. Osmanlı kaynaklarında Ayvalık adına ilk kez 1772 tarihinde bir fermanda değinilmektedir. Osmanlı yönetiminin Anadolu’da incelemeler yapmak üzere görevlendirildiği Vital GUİNET tarafından yayınlanan 1891 tarihli istatistiğe göre; "21.666 olan kent nüfusunun 21.486’sı Rum, 180’i Türk’tür. Bir iki aile dışında Türk nüfusun çoğunluğunu zamanın yöneticileri ve güvenlik görevlileri oluşturmaktadır."
1900-1914 tarihli bir Fransız yıllığında Ayvalık’ın o zamanki sosyo-ekonomik yapısı hakkında şu bilgiler verilmektedir. "30.000 nüfusludur. Postasını Avusturya işletmektedir. Zeytinyağı, balmumu, yerli ipek, şarap, sabun dışsatımı yapılır ve şeker, kahve, yün, pamuklu kumaş, ham deri ithal eder. Fransa, İngiltere, Avusturya, Macaristan, İtalyan konsoloslukları vardır. Bankalar; Osmanlı Bankası, Atina Bankası, Viyana Kredi Bankası’dır. Aynı zamanda bir akademi, iki oteli bulunan ilçede içinde eczanesi de olan bir genel hastane ve cüzzam hastanesi faaliyet göstermektedir."Kentte yaşayan Rum ahalinin 1821 Yunan Ayaklanmasına katılması neticesi ilçenin büyük bir kısmı boşaltılmış, daha sonra dönmelerine izin verilmekle beraber kentin eski canlılığına kavuşması mümkün olmamıştır.29 Mayıs 1919’da yunan kuvvetleri tarafından İngilizlerin desteğiyle işgal edilen Ayvalık’ta Ulusal Kurtuluş Savaşı’mızın Ayvalık Cephesini kuran 172. Alay Komutanı Yarbay Ali Bey (Çetinkaya) düşmana ilk kurşunu sıkmıştır.
Kurtuluş savaşını müteakip imzalanan Lozan Antlaşması uyarınca kentte yaşayan Rumlar Yunanistan’a göç etmiş, yerlerine Midilli, Girit, Makedonya’dan gelen Türkler yerleştirilmiştir. Ayvalık’ta İzmir-Bergama üzerinden gelip Truva, Çanakkale, Edirne ve İstanbul’a uzanan E-24 karayolu üzerinde, Ege’nin Akdeniz sahil şeridinin başladığı yerde kurulu MÖ.330’dan beri varolan, iki kuzey nokta Patricia ve Mitralyöz Burnu, iki güney nokta Eğribucak Burnu ve Altınova dikdörtgeni içinde 100km’den fazla sahile sahip bir ilçedir. Yüzölçümü 285km2, rakım 1 metredir. 29 Mayıs 1919’da yunan kuvvetleri tarafından İngilizlerin desteğiyle işgal edilen Ayvalık’ta Ulusal Kurtuluş Savaşı’mızın Ayvalık Cephesini kuran 172. Alay Komutanı Yarbay Ali Bey (Çetinkaya) düşmana ilk kurşunu sıkmıştır. Kurtuluş savaşını müteakip imzalanan Lozan Antlaşması uyarınca kentte yaşayan Rumlar Yunanistan’a göç etmiş, yerlerine Midilli, Girit, Makedonya’dan gelen Türkler yerleştirilmiştir.

M.D AYVALIKLI15/09/2012 90.KURTULUŞU ANISINA
AYVALIK TARİHİNDEN ALINTIDIR