Herakles'in son sergisi Cenevre'de

Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, İsviçre'nin Cenevre Gümrüğünde ele geçirilen ve ülkemize iadesinden önce Cenevre Üniversitesi'nde sergilenecek Herakles Lahdinin ziyarete açılış törenine katıldı.

İsviçre'nin Cenevre Gümrüğünde 2010 yılında ele geçirilerek ülkemiz kökenli olduğu tespit edilen Herakles Lahdinin Cenevre Başsavcılık Makamınca yürütülen soruşturma sonucunda Türkiye'ye iade edilmesine 2015 yılında karar verilmişti. Karşı taraf konuyu üst mahkemeye taşıyarak iade kararına itiraz etmişti. Ancak karşı tarafın temyiz başvurusunu geri çekmesiyle lahdin ülkemize iadesi karşısında bir engel kalmamış ve karar kesinleşmişti. Eserin Türkiye'ye iadesinden önce 3 ay boyunca Cenevre Üniversitesi'nde sergilenmesi konusunda iki ülke fikir birliğine vardı. 

Cenevre Üniversitesi Arkeoloji Bölümünde düzenlenen Herakles Lahdinin ziyarete açılış töreni Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, UNESCO Genel Direktörü İrina Bokova, Cenevre Kantonu Ekonomi ve Güvenlikten Sorumlu Bakanı Pierre Maudet katılımıyla gerçekleştirildi. 

Bakan Avcı, törende yaptığı konuşmada Herakles lahdinin Türkiye'ye iade sürecinin uzun yıllardır verdikleri uluslararası mücadelenin yeni bir safhasını oluşturduğunu, bu başarının hem eserlerin götürüldüğü pazar ülkelerin resmî makamları ve yatırımcıları için hem de kaynak ülkeler için cesaretlendirici bir örnek olduğunu söyledi. Bir tarihî eserin coğrafî, kültürel ve sanatsal bağlamından koparılmasının aslında bir ülkenin kültürünün değil, bütün bir dünya medeniyetinin bütünlüğünün tahrip edilmesi anlamına geldiğine dikkat çeken Avcı, "Ülkelerin ve onlara en çok ihtiyaç duyan yeni kuşakların kendi kültürlerine ulaşmalarını engelleyen yasadışı kültür varlığı hareketliliği sorununun yakın, orta ve uzun vadede çözülebilecek boyutları vardır. Konuyla bağlantılı her kurum ve kişinin bu konudaki hassasiyetini koruması gerekiyor. Bu kapsamda, öncelikle, UNESCO 1970 Sözleşmesini ve bu sözleşme çerçevesinde yapılan çalışmaları Türkiye olarak ısrarla desteklediğimizi, bu yasal organizasyonların iyi işlemesini sağlayacak araçlarımızı güçlendirmek için bütün işbirliği imkânlarını da değerlendirmeye kararlı olduğumuzu ifade etmek isterim" dedi.  

Bakan Avcı, Türkiye'nin Alt Komite üyeliği ve raportörlüğü esnasında konuyu çok daha yakından takip etme ve katkı sağlamaya gayret edeceğini ifade etti. Avcı, Türkiye'den yasadışı olarak çıkarılmış bütün kültür varlıklarının iadesi için çalışmaya ve gerekli girişimleri yapmaya devam edeceklerini de belirtti. Suriye ve Irak gibi çatışma alanlarında kültür varlıklarının korunması konusuna da değinen Avcı, "Arkeolojik yerleşimler, Halep gibi yaşayan şehirlerin tahribatı yanında taşınır objelerin kaçakçılığının önlenmesi de Bakanlığımız öncelikleri arasındadır. Bu çalışmayı da Birleşmiş Milletler, UNESCO, Interpol, ICOM gibi uluslararası kuruluşlar ile işbirliği hâlinde yürütmekteyiz. Ülkemiz içinde de Polis, Jandarma ve Gümrük teşkilatı ile koordinasyonu gözeterek çalışıyoruz" seklinde konuştu. 

 Avcı, bu hukukî ve idarî süreçte iyi niyetlerini ortaya koyan ve çalışmalarıyla katkı sağlayan herkese teşekkür etti ve serginin Cenevre halkı için ilham verici olmasını diledi. Herakles Lahdi 3 ay boyunca Cenevre'de sergilendikten sonra sonunda da Eylül ayında Antalya’ya getirilecek. 

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Direktörü Irina Bokova da törende yaptığı konuşmada, "Türkiye, UNESCO 1970 Sözleşmesi'nin en büyük savunucularındandır." dedi. Bokova, lahdin iade sürecinde Türkiye ile İsviçre arasında iş birliğinin uluslararası kültürel diplomasi alanında köprüler kurulması için diğer ülkelere örnek teşkil ettiğini kaydetti.  

Törene, Cenevre Kantonu Ekonomi ve Güvenlikten Sorumlu Bakanı Pierre Maudet, Cenevre Üniversitesi Rektörü Yves Flückiger, Cenevre Üniversitesi Sanat Hukuku Merkezi Müdürü Marc-Andre Renold, Cenevre Sanat Tarihi Müzesi Müdürü Jean-Yves Marin, Türkiye'nin Bern Büyükelçisi İlhan Saygılı, Türkiye'nin Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Naci Koru, Dünya Ticaret Örgütü Nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Kemal Madenoğlu ve çok sayıda davetli katıldı. Konuşmaların ardından Bakan Avcı ve beraberindeki heyet Cenevre Üniversitesi Arkeoloji Bölümünde sergilenen Herakles Lahdi'nin bulunduğu alanı ziyaret etti. Ziyarette, İsviçrelilerin lahide büyük ilgi gösterdikleri görüldü.

Öte yandan Bakan Avcı, UNESCO Genel Direktörü Bokova ile Cenevre Üniversitesi Rektörlüğünde ikili görüşme gerçekleştirdi. Herakles Lahdi ve Türkiye'ye İade Süreci Cenevre Gümrüğünde 2010'da ele geçirilen ve Anadolu kökenli (Perge) olduğu tespit edilen Herakles Lahdi'nin Cenevre Başsavcılık Makamınca yürütülen soruşturma sonucunda Türkiye'ye iade edilmesine 2015 yılında karar verilmişti. Karşı taraf, konuyu üst mahkemeye taşıyarak iade kararına itiraz etmişti. Ancak karşı tarafın temyiz başvurusunu geri çekmesiyle lahdin Türkiye'ye iadesi önünde bir engel kalmamış ve karar kesinleşmişti. Eserin Türkiye'ye iade süreciyle ilgili yapılan görüşmeler sonucunda, Herakles Lahdi'nin Cenevre Üniversitesinde 3 ay süreyle sergilenmesi, 3 ayın sonunda da (eylül ayı içinde) eserin Cenevre’den Antalya’ya naklinin sağlanması yönünde fikir birliğine varılmıştı.  

Herakles Lahdi, yaklaşık 235 santimetre boyunda ve 112 santimetre genişliğinde ve 3 ton ağırlığında. Arkeoloji literatüründe “Torre Nove” olarak adlandırılan tipte “Küçük Asya Lahit” grubuna giren Herakles Lahdi'nin, Antalya'nın Aksu ilçesi sınırları içerisinde yer alan Perge antik kenti nekropolünde geçmiş yıllarda meydana gelen kaçak kazılarla bulunduğu ve yurt dışına kaçırıldığına ilişkin önemli delillere ulaşılmıştı. Lahit üzerinde Herakles'in 12 işi tasvir ediliyor.