DERGİ - Süt mide ağrısına iyi gelir mi?

Birçok yerde süt ilaç gibi görülmüş, hatta 1980’lere kadar doktorlar bazı ülser hastalarına süt içmelerini tavsiye etmiştir.
Sütte az miktarda asit olmasına rağmen, mide asidini yatıştırarak mide ağrısını geçirdiğine inanılır. Sütün mide asidine karşı geçici bir bariyer oluşturduğu doğrudur; ama asit üretimini teşvik edici özelliğinden dolayı bu rahatlama kısa süreli olacak, ardından rahatsızlık yeniden baş gösterecektir.
1976’da 10 gönüllü üzerinde yapılan deneyde, deneklerin midesi boşaltılarak burundan hortum yoluyla sütle beslenmeye başlandı. Bir saat sonra mideleri yeniden boşaltılarak beş dakikada bir mide asitleri ölçüldü. Sütün üç saat boyunca asit salgısını artırdığı görüldü.
Hangi madde?
Fakat mide asidinin artmasına yol açan sadece süt değil. Kahve, çay ve biranın da asit salgısını artırdığı biliniyor. En fazla artışa bira ve sütün neden olduğu, bu nedenle içeceğin kendi asit-baz dengesini gösteren pH seviyesinin bir önemi olmadığı görüldü.
O halde, sütteki hangi madde mide asidinin artmasına neden oluyor? Araştırmacılar yağ seviyesinin etken olup olmadığını görmek için yağlı, az yağlı ve yağı alınmış süt verilerini karşılaştırdı. Hepsi de asit salgısını artırmıştı. Peki kalsiyum oranı? Düşük kalsiyumlu sütün daha az asit ürettiği görülmüştü; ama bir istisna vardı. Mideyle bitişik olan oniki parmak bağırsağı ülseri olup da henüz herhangi bir belirtisini hissetmeyen kişilerde daha fazla asit salgılanmıştı.
Sütün mideyi yatıştırmasına engel olabilecek bir diğer madde de kazein adlı proteindir. Kazeinin ya mide asidini kontrol eden gastrin hormonunu uyarma ya da doğrudan mide zarındaki hücreleri uyararak daha fazla asit üretilmesini sağlama yoluyla mide asidini artırabileceği düşünülüyor.
Ülser hastaları dikkat!
Bu nedenlerden dolayı artık ülser hastalarına süt tavsiye edilmiyor. Sütün ülser belirtilerini daha da ağırlaştırdığı düşünülüyor. 1986’da oniki parmak bağırsağı ülseri hastaları üzerinde yapılan bir deneyde bir gruba günde iki litre süt içirilmiş, diğer gruba ise normal hastane yemekleri verilmişti. Dört hafta sonra endoskopi yapılarak ülserlerin durumuna bakıldığında, hastane yemekleri yiyen grupta daha fazla iyileşme görülmüş, sütün mide yaralarının iyileşmesini engellediği sonucuna varılmıştı.
Midede herhangi bir sorun yoksa, iyi bir protein ve kalsiyum kaynağı olmasından dolayı süt içilmesi tavsiye ediliyor. Fakat aşırı miktarda süt içmenin bir zararı olup olmadığını anlamak için 1980’de bir deney yapılmış. Norveç’te 21 bin yetişkinin sağlık durumu yedi yıl boyunca izlenmiş. Bunlardan 328’inde bir süre sonra mide ve oniki parmak bağırsağı ülseri meydana gelmiş. Günde dört bardaktan fazla süt içenlerin bu hastalığa daha yatkın olduğu görülmüş.
Yani kısaca söylemek gerekirse, mide ağrısına karşı süt kısa süreliğine mide zarını kaplayarak işe yarıyormuş gibi görünse de, bu iyi hal sadece 20 dakika kadar sürer. Bir başka deyişle, sütün birçok yararı olabilir, ama mide ağrısını dindirmek bunlardan biri değildir.